Diachronic and Achronic Nature of Old Armenian Diphthongoids Deriving from IE Diphthongal System
DOI:
https://doi.org/10.46991/BYSU:B/2023.14.3.039Keywords:
H. Hubshman, H. Pedersen dipthongoid prototype, non-dipthongal prototype, diachronic aspect, achronic aspectAbstract
The attempts of diachronic examination of the diphthongal system of Old Armenian in Armenian Studies were of episodic nature. As a matter of fact, it was the diphthongal units, which were in some genealogical relation with the IE diphthongal system, that underwent examination.
The diachronic approach applied in the current research reveals the ancestral relation between the Old Armenian diphthongoids աւ (aṷ), եւ (eṷ), իւ (iṷ), այ (ai̭), ոյ (oi̭) and the diphthongal and non-diphthongal prototypes of the IE base-language. Afterwards, the achronic approach, i.e. through typological parallels between the borrowings from IE and non-IE languages, as well as through the application of the statistical method, helps provide grounds to explain why a certain IE diphthong should be regarded as the main prototype of a given Armenian diphthongoid, regardless of the fact that
- sometimes a single Armenian diphthongoid corresponds to more than one IE diphthongal prototype (cf. Arm. աւ (aṷ) < IE. *eu, *āu, ոյ (oi̭) < IE. *eu, *ou),
- there are also non-diphthongal units among IE prototypes (cf. Arm. եւ (eṷ) < *ēṷ. աղբեւր < *bhrēṷr̥,- իւ (iṷ) < IE. *ii̭. ձիւն < *ghii̭ōm):
References
Ա. Աբրահամյան, Գրաբարի ձեռնարկ, Եր., 1976,
Հ. Աճառյան, Հայոց լեզվի պատմություն, մաս I, Եր., 1940,
Հ. Աճառյան, Հայերեն արմատական բառարան, հ. I, Եր., 1971, հ. III, Եր., 1977, հ. IV, Եր., 1979,
Հ. Հյուբշման, Հայերենի քերականություն, Եր., 2003,
Հ. Հյուբշման, Հայագիտական ուսումնասիրություններ, Եր., 2004,
Գ. Ջահուկյան, Քերականական և ուղղագրական աշխատությունները հին և միջնադարյան Հայաստանում, Եր., 1954,
Գ. Ջահուկյան, Հայերեն ստուգաբանական բառարան, Եր., 2010,
Հ. Պեդերսըն, Հայերէն եւ դրացի լեզուները, Վիեննա, 1907,
Վ. Պետրոսյան, Հայկական և հնդեվրոպական երկբարբառային համակարգերը // ՎԷՄ, 2015, թիվ 3 (51), էջ 115-127,
Վ. Պետրոսյան, Հին հայերենի ձայնավորական համակարգի ծագումը և հնչաբանական արժեքայնությունը // «ԲԵՀ. Հայագիտություն», 2017 թ., թիվ 2, էջ 43-58,
Վ. Պետրոսյան, Հին հայերենի երկբարբառային և եռաբարբառային կազմությունների հարցի շուրջ (համաժամանակյա հայեցակերպ) // ԲԵՀ. Բանասիրություն, 2023, թիվ 1, էջ 57-67,
Т. Барроу, Санскрит, М., 1976,
Э. Бурьсе, Основы романского языкознания, М., 1952,
Т. В. Гамкрелидзе, Вяч. Вс. Иванов, Индоевропейский язык и индоевропейцы, т. II, Тбилиси, 1984,
Г. Джаукян, Сравнительная грамматика армянского языка, Ер., 1982,
К. Красухин, Введение в индоевропейское языкознание, М., 2004,
Лингвистический энциклопедический словарь, М., 1990,
Г. Льюис и Х. Педерсен, Краткая сравнительная грамматика кельтских языков, М., 1954,
Н. Марръ, Грамматика древнеармянскаго языка, С.-П., 1903,
А. Мейе, Введение в сравнительное изучение в индоевропейских языков, М.-Л., 1938,
А. Мейе, Общеславянский язык, М., 1951,
Э. Прокош, Сравнительная грамматика германских языков, М., 1954,
А. Савченко, Сравнительная грамматика индоевропейских языков, М., 1974,
O. Семереньи, Введение в сравнительное языкознание, М., 1980,
С. Соколов, Язык Авесты // Основы иранского языкознания (Древнеиранские языки), М., 1979,
С. Соколов, Древнеперсидский язык // Основы иранского языкознания (Древне-иран¬ские языки), М., 1979,
A. Meillet, Esquisse d’un grammaire comparée de l’arménien classique, Vienne, 1936:
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2023 Bulletin of Yerevan University
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
