Հայերեն թարգմանված հեքիաթների նմուշները Հովհ. Թումանյանի անձնական գրադարանում

Abstract

Հոդվածում առաջին անգամ անդրադարձ է կատարվում 19-րդ դարավերջին և 20-րդ դարասկզբին հայերեն թարգմանված օտարալեզու մի շարք հեքիաթների, որոնց տպագիր օրինակները պահվում են Հովհաննես Թումանյանի անձնական գրադարանում:

Բանաստեղծի հարուստ ու բազմաբովանդակ գրադարանի զգալի մասը պահպանվում և հետազոտվում է Երևանի Հովհաննես Թումանյանի թանգարանում: Տարբեր ժողովուրդների բանահյուսական մշակույթին, հատկապես՝ հեքիաթի ժանրին քաջածանոթ Թումանյանն իր ողջ ստեղծագործական կյանքի ընթացքում առանձնահատուկ կարևորել է դրանց հայերեն թարգմանությունները, պատկերազարդումների և որակյալ տպագրության ճաշակավոր ապահովումը հայ մեծ ու մանուկ ընթերցողի աշխարհայացքի ձևավորման համար: Ըստ Թումանյանի՝ «Հեքիաթները անդունդներ են՝ խորը, անծայր, անվերջ… Հեքիաթը ամենաբարձր ստեղծագործությունն է. նույնիսկ հանճարները հեքիաթ չեն կարողանում ստեղծել, բայց հեքիաթների են ձգտում»[1]։

Հոդվածում անդրադառնալով Թումանյանի գրադարանում առկա, ինչպես նաև այդ շրջանում «Հասկեր» մանկական հանդեսում տպագրված հայերեն թարգմանված հեքիաթներին` հնարավոր է դառնում մասամբ պատկերացում կազմել ոչ միայն 20-րդ դարասկզբի հայ թարգմանական գրականության որոշ ավանդներին, հետաքրքրությունների շերտին, այլև տեսանելի դարձնել այն միջավայրը, որտեղ իր թարգմանական գոհարներով հանդես էր գալիս Հովհաննես Թումանյանը:

[1] Նվ. Թումանյան, Հուշեր և զրույցներ, Եր., 1987, էջ 225: