Մանուկ Աբեղյանը գրական արևելահայերենի քերականության տեսաբան

Abstract

Հոդ­վա­ծում ար­ծարծ­վում են գրա­կան ար­ևե­լա­հա­յե­րե­նի քե­րա­կա­նութ­յան այն հիմ­նա­հար­ցե­րը, ո­րոնց վե­րա­բեր­յալ մոտ հար­յուր տա­րի ա­ռաջ մե­ծա­նուն գիտ­նա­կան Մա­նուկ Ա­բեղ­յանն իր հիմ­նա­վոր տե­սա­կետ­ներն է հայտ­նել և դա ա­րել է ի­մաս­տա­բա­նա­կան, տրա­մա­բա­նա­կան լեզ­վա­բա­նութ­յան սկզբունք­նե­րով։ Խոս­քը վե­րա­բե­րում է հատ­կա­պես այս­պես կոչ­ված «ան­կախ դեր­բայ­նե­րը» ինք­նու­րույն բա­ռեր հա­մա­րե­լուն, բա­յի սե­ռը հա­կադ­րութ­յան եր­կու եզ­րով սահ­մա­նե­լուն, բա­յա­ծանց­նե­րով ինք­նու­րույն բա­ռեր ստեղ­ծե­լուն, հա­րա­ցույ­ցում հինգ, շա­րա­կար­գում ութ հո­լով ըն­դու­նե­լուն և­ այլն։ Ս­րանք անկ­յու­նա­քա­րա­յին նշա­նա­կութ­յուն ու­նեն ինչ­պես բա­ռա­գի­տութ­յան, այն­պես էլ քե­րա­կա­նութ­յան հա­մար։

Հա­րա­բե­րակ­ցա­յին տե­սութ­յան հիմ­նա­դիր­ներ Է․ Ա­ղա­յանն ու Գ․ Ջա­հուկ­յա­նը, կա­ռուց­ված­քա­յին լեզ­վա­բա­նութ­յան նվա­ճում­նե­րի վրա հիմն­վե­լով, զար­գաց­րել են նրա տե­սութ­յան դրույթ­նե­րը հատ­կա­պես բա­յա­նուն­նե­րի, խո­նարհ­ման հա­մա­կար­գի, կեր­պի քե­րա­կա­նա­կան կար­գի, հո­լով­նե­րի քա­նա­կի շուրջ։ Ցա­վա­լի է, որ հա­յե­րե­նա­գի­տութ­յան այս նվա­ճում­նե­րը գրա­կան ար­ևե­լա­հա­յե­րե­նի նոր­մա­տիվ քե­րա­կա­նութ­յան մեջ տեղ չեն գտել։