Կանխամտածված ներիմաստի արտահայտումն արդի հայերենում
DOI:
https://doi.org/10.46991/BYSU:B/2024.15.2.128Keywords:
ներակա իմաստ, կանխամտածված ներիմաստ, չկանխամտածված ներիմաստ, միտում, էթիկա, քաղաքավարություն, խոսքային անուղղակի ակտեր, ֆոնային գիտելիքներ, մանևր, ներակա վերաբերմունքAbstract
Ներիմաստը լեզվաբանության մեջ քննվել է տարբեր տեսանկյուններից, և, ըստ այս կամ այն չափանիշի, առանձնացվել են ներակա իմաստների որոշակի տեսակներ: Այսպես, ըստ խոսողի կամ հեղինակի նպատակադրման, որոշակի միտումի բացակայության կամ առկայության, առանձնացվում են չկանխամտածված և կանխամտածված ներիմաստներ: Սույն հոդվածում քննվում է կանխամտածված ներիմաստը, մասնավորապես՝ այն, թե ինչ հանգամանքներով և միտումներով կարող է պայմանավորված լինել ներիմաստի միտումնավոր ներդնումը խոսքում: Կանխամտածված ներիմաստի հաղորդման դեպքում լեզվական միավորների ընտրությունը հեղինակի/խոսողի կողմից կշռադատված է. նա բավականին ծանրութեթև անելուց հետո, իրադրությանը և իր նպատակին համապատասխան, ընտրում է լեզվական միավորներ՝ իր ասելիքը լավագույնս ներակայորեն հաղորդելու համար: Եվ ամենապարզ, ամենահասարակ միտքն անգամ նա հատուկ միտումով կարող է քողարկել՝ փոխանցելով այն որպես կանխամտածված ներիմաստ:
Հայ լեզվաբանության մեջ առհասարակ ներիմաստը քիչ է ուսումնասիրվել, և այս հոդվածը փորձ է՝ որոշ չափով լրացնելու այդ դաշտում եղած բացը:
References
М. В. Никитин, Курс лингвистической семантики: Учебное пособие. – 2-е изд., доп. и испр., СПб.: Изд-во РГПУ им. А. И. Герцена, 2007.
В. Н. Комиссаров, Современное переводоведение. Учебное пособие, Москва: ЭТС, 2002.
М. В. Умерова, Импликация в семантической структуре текста, https://studylib.ru/doc/286807/implikaciya-v-semanticheskoj-strukture-teksta.
О. В. Воронушкина, Виды скрытых смыслов и способы их экспликации // Вестник АлтГПА: гуманитарные науки, 2014, № 21.
Л. В. Лисоченко, Высказывания с имплицитной семантикой (логический, языковой и прагматический аспекты): монография, Ростов н/Д: Изд-во Рост. ун-та, 1992.
И. В. Иванкова, Модальный имплицитный смысл в художественном тексте, Тамбов: «Грамота», 2011, № 9 (52).
А. Бондарко, Эксплицитность/имплицитность в общей системе категоризации семантики // Эксплицитность/имплицитность выражения смыслов, Калининград-Светлогорск, 2006.
В. Х. Багдасарян, Проблема имплицитного, Ереван: Изд-во АН Армянской ССР, 1983.
Л. Р. Безуглая, Терминосистема имплицитности в лингвистике // Вісник Харківського національного університету імені В. Н. Каразіна. Серія: Іноземна філологія. Методика викладання іноземних мов, 2016, Вип. 83, http://surl.li/seowz.
О. В. Воронушкина, Концептуальная база системного описания скрытых смыслов // Филология и человек, Барнаул: Издательство Алтайского университета, 2016, № 1.
В. Н. Комиссаров, Современное переводоведение. Учебное пособие, Москва: ЭТС, 2002.
Г. В. Колшанский, Проблемы коммуникативной лингвистики // Вопросы языкознания, 1979, № 6.
G. N. Leech, Principles of Pragmatics, London and New York: Longman, 1983.
Е. Л. Ерзинкян, Лингвистическая категория вежливости: семантика и прагматика, Ереван: Изд. ЕГУ, 2018.
Ռ. Դոխոյան, Խոսքային անուղղակի ակտերը արդի հայերենի խոսքային գործունեության իմաստային ենթադաշտում // Բանբեր Վ. Բրյուսովի անվան պետական համալսարանի, Երևան: «Լիգվա», 2022, № 1 (60):
Մուրացան, Երկերի ժողովածու, հ. 5, Երևան: Հայպետհրատ, 1963:
Ստ. Զորյան, Հայոց բերդը, Երևան: Հայպետհրատ, 1959:
Хоанг Фэ, Семантика высказывания // Новое в зарубежной лингвистике, Выпуск 16. Лингвистическая прагматика, Москва: «Прогресс», 1985.
Մ. Կեսոյան, Պատկերավորման-արտահայտչական միջոցները որպես ներիմաստի արտահայտման ոճական հնարանքներ: Քննություն նոր լույսի ներքո // Վէմ, Երևան, 2022, № 4:
Մ. Կեսոյան, Խոսողի/հեղինակի բացասական-հեգնական վերաբերմունքի ներակա արտահայտումը արդի հայերենում // Գիտական Արցախ, Երևան, 2023, № 3:
Ն. Մանուկյան, Ե. Երզնկյան, Կանխամտածված ներիմաստի արտահայտումը զեղչված և անավարտ նախադասություններում // Օտար լեզուները Հայաստանում, Երևան, 2013, № 1 (22):
О. С. Иссерс, А. В. Журова, Имплицитность как способ речевого маневрирования в публичной коммуникации // Вестник Омского государственного педагогического университета. Гуманитарные исследования, 2022, № 1 (34).
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2024 Բանբեր Երևանի համալսարանի
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
