«MAVİ VATAN» ՀԱՅԵՑԱԿԱՐԳԻ ԾԱԳՈՒՄՆ ՈՒ ԶԱՐԳԱՑՈՒՄԸ ԹՈՒՐՔԻԱՅՈՒՄ. ՀԱՄԱՌՈՏ ԱԿՆԱՐԿ
DOI:
https://doi.org/10.46991/jos.2023.23.1.167Keywords:
Թուրքիայի Հանրապետություն, Mavi Vatan, ծովային հավակնություններ, Միջերկրական ծով, հայեցակարգ, արտաքին քաղաքանությունAbstract
«Mavi Vatan» հայեցակարգը, որն առաջացել է դեռևս 2006 թվականին ԹուրքիայիՀանրապետության ռազմածովային ուժերի հրամանատարությունում, ներկայացնում է ԹուրքիայիՀանրապետության հավակնությունները շրջապատող չորս ծովերում՝ Սև, Մարմարա, Էգեյան ևՄիջերկրական։ Այն ոչ միայն լայն տարածում ունի քաղաքական և հասարակական, այլ նաևգիտական և վերլուծական շրջանակներում, և շատ կարևոր է նաև այն փաստը, որ լայն տարածումէ ձեռք բերել ոչ միայն թուրքական, այլ նաև միջազգային գիտական և վերլուծականշրջանակներում։ Ուսումնասիրելով հայեցակարգի ծագումը և զարգացումը, կարելի է տեսնել, որբավականին լուրջ և հետևողական աշխատանք է իրականցվել պետական մակարդակով այսհայեցակարգը կյանքի կոչելու և այն հասարական լայն շրջանակներում տարածելու ուամրապնդելու համար։ Սույն հոդվածի միջոցով կարելի է ծանոթանալ նաև ԹուրքիայիՀանրապետության պետական քաղաքականության որոշ առանձնահատկությունների հետ, որոնցից հարկ է առանձնացնել այն, որ Թուրքիայում անձերով չի պայմանավորվում թե՛ ներքին ևթե՛ արտաքին քաղաքականությունը։ Եվ վերջում, չնայած այն փաստին, որ «Mavi Vatan» տերմիննառաջացել է 2006 թվականին և հետագայում էլ ստացել հայեցակարգի կարգավիճակ, պետք էշեշտել, որ թուրքական ծովային հավակնությունները ունեն երկար տարիների վաղեմություն, իսկ«Mavi Vatan»-ն այդ հավակնությունների ևս մեկ առարկայական դրսևորումն է։
References
Սաֆրաստյան Ռուբեն, Մելքոնյան Ռուբեն, Տեր-Մաթեւոսյան Վահրամ, Դումանյան Արթուր, Չաքրյան Հակոբ, Գեղամյան Վարուժան, Հովհաննիսյան Անուշ, Թուրքիայի Հանրապետության պատմություն, Երեւան, 2018։
Aytunç Erkin, “İşte Tümamiral Cihat Yaycı’nın istifa dilekçesi”, 18.05.2020, (13.07.2023). https://www.sozcu.com.tr/2020/gundem/son-dakika-iste-tumamiral-cihat-yaycinin-istifa-dilekcesi-5822043/
“Amiral Cem Gürdeniz: Deniz Kültürü denizcileşmenin temeli”, Aydınlık, (25.03.2023). https://www.aydinlik.com.tr/haber/amiral-cem-gurdeniz-deniz-kulturu-denizcilesmenin-temeli-131933
Anayasa Mahkemesi Başkanlığından: Genel Kurul Karar, 18.06.2014, (13.07.2023). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/07/20140705-20.pdf
“Cihat Yaycı'dan flaş Doğu Akdeniz açıklaması: "Türkiye'nin 572 yıllık ihtiyacını karşılar", 15.09.2020, (13.07.2023). https://www.haberturk.com/cihat-yayci-dan-flas-dogu-akdeniz-aciklamasi-turkiye-nin-572-yillik-ihtiyacini-karsilar-2803584
“Erdoğan ‘Mavi Vatan Güvenliği İçin Bir Çok Projeyi Hayata Geçirdik’”, 23.05.2022, (13.07.2023). https://www.mudanya.gen.tr/mudanya-yerel-gundem/genel/erdogan-mavi-vatan-guvenligi-i-cin-bir-cok-projeyi-hayata-gecirdik.html , “Hızırreis Denizaltısı Havuza Çekme ve Selmanreis Denizaltısı İlk Kaynak Töreni” ,23.05.2022, (13.07.2023). https://www.youtube.com/watch?v=fuS42oFuuUA
“Global Naval Powers Ranking (2023)”, 13.04.2023, (13.07.2023). https://www.wdmmw.org/ranking.php
“Hulusi Akar'dan Mavi Vatan mesajı: Menfaatlerimizi korumakta kararlıyız”, 07.06.2020, (13.07.2023). https://www.aydinlik.com.tr/haber/hulusi-akardan-mavi-vatan-mesaji-menfaatlerimizi-korumakta-kararliyiz-209697
İbrahim Kalın, “Milli fırkateyn İstanbul denize iniyor.”, 23.01.2021, (13.07.2023). https://twitter.com/ikalin1/status/1352957058866442241?s=61&t=rAq9MIuzldJBwenB6FSyCQ
“Kılıçdaroğlu: Mavi Vatan’ı korumak zorundayız”, 14.01.2020, (29.03.2023). https://www.veryansintv.com/kilicdaroglu-mavi-vatani-korumak-zorundayiz/
Mahan Alfred, “Sea Power”, Digital History, 1890, (13.07.2023). https://www.digitalhistory.uh.edu/disp_textbook.cfm?smtID=3&psid=4044#:~:text=Several%20ships%2C%20including%20the%20USS,the%20world%2C%22%20Mahan%20wrote
“Mavi Vatan nedir? Mavi Vatan Doktrini ve önemi.”, En Son Haber, (13.07.2023). https://www.ensonhaber.com/gundem/mavi-vatan-nedir-mavi-vatan-doktrini-ve-onemi
"Mavi Vatan 2019 Tatbikatı" Anadolu Ajansı,” 09.03.2019, (13.07.2023) https://www.aa.com.tr/tr/pg/foto-galeri/mavi-vatan-2019-tatbikati-tamamlayan-gemiler-istanbul-bogazindan-gecti/146
Mavi Vatan-2021 Tatbikatı Basın Duyurusu, 22.02.2021, (13.07.2023). https://www.msb.gov.tr/SlaytHaber/2222021-30656
“Mavi̇ Vatan’dan Açik Deni̇zlere”, Mavi Vatan’dan Açık Denizlere Dergisi,” March 2019, (13.07.2023). https://www.msu.edu.tr/mavivatandanacikdenizleredergisi/mavivatan_baski.pdf
“Müstafi Tümamiral Cihat Yaycı’dan BAİBÜ’de “Mavi Vatan” Konferansı”, 10.10.2022, (13.07.2023). http://ajanda.ibu.edu.tr/mustafi-tumamiral-cihat-yaycidan-baibude-mavi-vatan-konferansi/
Ryan Gingeras, “Blue Homeland: The Heated Politics Behind Turkey’s New Maritime Strategy”, June 2, 2020, (13.07.2023). https://warontherocks.com/2020/06/blue-homeland-the-heated-politics-behind-turkeys-new-maritime-strategy/
“Turkish Navy (2023) Current Active Inventory”, 13.04.2023, (13.07.2023). https://www.wdmmw.org/turkish-navy.php
“Türkiye-Libya deniz yetki anlaşması Doğu Akdeniz'de hak ve dengeleri güvenceye aldı”, 26.11.2021, (13.07.2023). https://www.aa.com.tr/tr/gundem/turkiye-libya-deniz-yetki-anlasmasi-dogu-akdenizde-hak-ve-dengeleri-guvenceye-aldi/2431239
“Tümamiral Cihat Yaycı’nın istifası‘Görev verilmeyen, adeta kumpas kurularak yalan ve iftiralar neticesinde görevden uzaklaştırılmış bir amiral olarak mesleğimi icra edemeyeceğim açıktır’”, 18.05.2020, (13.07.2023). https://medyascope.tv/2020/05/18/tumamiral-cihat-yaycinin-istifasi-gorev-verilmeyen-adeta-kumpas-kurularak-yalan-ve-iftiralar-neticesinde-gorevden-uzaklastirilmis-bir-amiral-olarak-meslegimi-icra-edemeyecegim-aci/
“Tümamiral Yaycı: Mavi Vatan Çalışmasını Hazırlamam 18 Yılımı Aldı”, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, 25.03.2023, (13.07.2023). https://izu.edu.tr/haberler/2022/10/12/tumamiral-yayci-mavi-vatan-calismasini-hazirlamam-18-yilimi-aldi
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2023 Հեղինակ(ներ)
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
Հոդվածների նկատմամբ հեղինակների հեղինակային իրավունքը պահպանվում է:
Երրորդ կողմի թույլատրված կրկնակի օգտագործումը սահմանվում է հետևյալ օգտագործման լիցենզիայով.
Creative Commons վերագրում-ոչ առևտրային (CC BY-NC): CC BY-NC օգտագործողներին թույլ է տալիս պատճենել և տարածեք հոդվածլ ոչ կոմերցիոն նպատակներով: Օգտագործողները կարող են վերաձևակերպել, փոփոխել նյութը, հարմարեցնել այն տեքստին՝ հղում անելով
լիցենզիային։ Լիցենզիայի մանրամասները հասանելի են
https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/ հասցեով:
Այս լիցենզիայի համաձայն հոդվածների նկատմամբ հեղինակների հեղինակային իրավունքը պահպանվում է, սակայն
«Արևելագիտության հարցեր» ամսագիրը և Երևանի պետական համալսարանի հրատարակչությունը ստանում են հոդվածը թղթային և էլեկտրոնային տարբերակով հրատարակելու և երրորդ անձնանց՝ բնօրինակին պատշաճ կերպով հղում անելու պայմանով այն օգտագործելու, տարածելու և վերարտադրելու իրավունք տալուլ ոչ բացառիկ լիցենզիա: Համապատասխան մեջբերումը բնօրինակին սովորական հղումն է: Հեղինակների կամ հրատարակիչների թույլտվություն չի պահանջվում:
