Պետությունների տնտեսական ինքնիշխանությունը

Abstract

Պետությունների ինքնիշխանության սկզբունքը, հատկապես Աուգսբուրգի (1555 թ.) և Վեստֆալյան (1648 թ.) հաշտություններից ի վեր, միջազգային իրավունքի անկյունաքարերից է: Միջազգային տնտեսական հարաբերությունների գլոբալացման ներկա պայմաններում առաջնային է դարձել հենց պետությունների տնտեսական ինքնիշխանության խնդիրը: Սրա վառ վկայությունն է 2016 թ. հունիսին Մեծ Բրիտանիայում անցկացված հանրաքվեն, որով այդ երկիրը որոշեց դուրս գալ Եվրոպական միությունից («Բրեքսիթ»): «Փաստարկը, որ Բրիտանիան կորցրել էր իր ինքնիշխանությունը և անգամ իր ժողովրդավարությունը՝ լինելով ԵՄ կազմում, «Բրեքսիթի» հիմքերից էր»2: ԵՄ-ից դուրս գալու կողմնակիցների կարգախոսն էր՝ «Վերցրեք վերահսկողությունը» (“Take Control”): Տնտեսական գլոբալացումը մնում է միջազգային, ինչպես նաև պետության տնտեսության խոցելիության պատճառներից մեկը: Թեև բոլոր պետությունները ենթակա են գլոբալացման ազդեցությանը, սակայն փոքր երկրների համար ներկայիս մարտահրավերներն ավելի ազդեցիկ են: Չունենալով տնտեսական բավականաչափ ռեսուրսներ՝ ավելի թույլ տնտեսություններով պետությունները կախված են արտաքին գործոններից, ներմուծումներից5 և այլն: Միջազգային տնտեսական անկումները կամ արտահանման կարևորագույն շուկաների խաթարումը ճակատագրական հետևանքներ կարող են ունենալ փոքր պետությունների համար6: