Функционально-семантическая характеристика названий растений, используемых в народной песеннике Комитаса Вардапета и Манука Абегяна

Авторы

  • Айкануш Месропян Институт языка имени Р. Ачаряна НАН РА

DOI:

https://doi.org/10.46991/BYSU:B/2024.sp1.054

Ключевые слова:

народная песня, название растения, диалект, фольклор, дерево, цветок, абрикос, яблоко, роза

Аннотация

Исследование названий растений важно для общего изучения словарного запаса армянского языка, а также для распознавания рас­ти­тель­ности данной местности, языкового мышления населения, ареального диалект­ного языка, словосочетаний и фольклорных формул, некоторых реалий жизни и т. д. Сведения о флоре очень полезны для этимологии топонимов.

В результате исследования мы выяснили, что благодаря плодотворному сотрудничеству Комитаса Вардапета и Манука Абегяна простые сельские песни армянского народа объединены с их вариантами.

В народной песеннике «Тысяча и одна песня» нашли место диалектный словозапас армянского языка и множество названий растений, характеризующих пышную флору Армении.

Названия растений имеют разную частотность употребления. С большой частотностью выделяются названия плодов ”яблоко” и ”абрикос”, название цветка ”роза”, слова, обозначающие общее понятие ”дерево” и “цветок”.

Биография автора

Айкануш Месропян, Институт языка имени Р. Ачаряна НАН РА

доктор филологических наук, ведущий научный сотрудник института языка имени Р. Ачаряна НАН РА, доцент кафедры арменоведения  ГУ имени В.Брюсова

Библиографические ссылки

Աբեղեան Մ., Նմուշներ, Շուշի, Տպարան Հայոց հոգեւոր տեսչութեան, 1888։

Աբեղյան Մ., Ժողովրդական խաղիկներ, Գյուղական փոքր երգեր իրենց փոփոխակներով, աշխատակցությամբ Կոմիտասի, Հայպետհրատ, Երևան, 1940։

Աբեղյան Մ., Հիշողություններ Կոմիտասի մասին, Ժամանակակիցները Կոմիտասի մասին, Եր., 1960։

Աբեղյան Մ., Երկեր, Ե, ՀՍՍՀ ԳԱ հրատ., Երևան, 1971։

Աբեղյան Մ., Երկեր, հատոր Է, ՀՍՍՀ ԳԱ հրատ., Եր., 1975։

«Ազգագրական հանդէս», երկրորդ տարի, Բ գիրք, Թիֆլիս, 1897։

«Ազգագրական հանդէս», երրորդ տարի, Գ գիրք, № 1, Թիֆլիս, 1898։

«Ազգագրական հանդէս», երրորդ տարի, Դ գիրք, № 2, Մ. Դ. Ռօտինեանցի և Կ. Մարտիրոսեանցի տպարան, Թիֆլիս, 1898։

«Ազգագրական հանդէս», չորրորդ տարի, Ե գիրք, № 1, Կ. Մարտիրոսեանցի տպարան, Թիֆլիս, 1899։

«Ազգագրական հանդէս», հինգերորդ տարի, Զ գիրք, Կ. Մարտիրոսեանցի տպարան, Թիֆլիս, 1900։

«Ազգագրական հանդէս», վեցերորդ տարի, VII և VIII գրքեր, Կ. Մարտիրոսեանցի տպարան, Թիֆլիս, 1901։

«Ազգագրական հանդէս», իններորդ տարի, XI գիրք, Մ. Մարտիրոսեանցի արագատիպ, Թիֆլիս, 1904։

«Ազգագրական հանդէս», տասնմէկերորդ տարի, XVII գիրք, օրիորդ Ն. Աղանեանի տպարան, Թիֆլիս, 1908։

«Ազգագրական հանդէս», տասներկուերորդ տարի, XIX գիրք, № 1, օրիորդ Ն. Աղանեանի տպարան, Թիֆլիս, 1910։

Ալիշան Ղ., Հայբուսակ կամ Հայկական բուսաբառութիւն,Սուրբ Ղազար, Վենետիկ, 1895։

Աջամեան Թ., Կոմիտաս Վարդապետ, իր կեանքն ու գործունէութիւնը, հատոր Ա, «Կիւթէմպերկ», Կ. Ն. Մագասճեան, Կ. Պոլիս, 1931։

Գաբիկեան Կ., Հայ բուսաշխարհ պսակեալ Իզմիրլեանց գրական մրցանակաւ յամին 1912 տպարան Սրբոց Յակոբեանց, Երուսաղէմ, 1968։

Կոմիտաս Վարդապետ եւ Մանուկ Աբեղեան, Հազար ու մի խաղ, Ժողովրդական երգարան, առաջին յիսնեակ, Վաղարշապատ, տպարան Մայր Աթոռոյ Ս. Էջմիածնի, 1904։

Կոմիտաս Վարդապետ եւ Մանուկ Աբեղեան, Հազար ու մի խաղ, Ժողովրդական երգարան, երկրորդ յիսենակ, Վաղարշապատ, տպարան Մայր Աթոռոյ Ս. Էջմիածնի, 1905։

Կոմիտաս, Հոդվածներ և ուսումնասիրություններ, հավաքեց Ռ. Թերլեմեզյան, Պետհրատ, Եր., 1941։

Կոմիտաս, Նամականի, ԳԱԹ հրատ., Եր., 2000։

Կոմիտաս Վարդապետ, Հայ գեղջուկ երաժշտութիւն, Ուսումնասիրութիւններ և յօդուածներ, Գիրք Ա, աշխատասիրութեամբ Գուրգէն Գասպարեանի և Մարինէ Մուշեղեանի, «Սարգիս Խաչենց» հրատ., Եր., 2005։

Կոմիտաս Վարդապետ, Նամականի, «Սարգիս Խաչենց-Փրինթինֆո», Եր., 2009։

Կոմիտաս, Մ. Աբեղյան, Հազար ու մի խաղ, Ժողովրդական երգերի ժողովածու, վերակազմեց Արթուր Շահնազարյանը, «Կուլտուրալ ռենեսանս» հիմնադրամ, Եր., 2015:

Ղազարյան Ռ., Բուսանունների հայերեն-լատիներեն-ռուսերեն-անգլերեն-ֆրանսերեն-գերմաներեն բառարան, ԵՊՀ հրատ., Եր., 1981։

Ղանդիլյան Պ., Բուսաբանական բառարան։ Համառոտ բուսակարգաբանություն, «Հայաստան» հրատ., Եր., 1975։

Չօպանեան Ա., Դէմքեր, Կոմիտաս Վարդապետ, Գեղարուեստական տպարան, Փարիզ, 1924։

Оганян К., Полный словарь фитонимов: растения с армянскими наименовниями, Армянский музей Москвы и культуры наций, Москва, 2022.

Buck C., A Dictionary of Selected Synonyms in the Principal Indo-European Languages: A Contribution to the History of Ideas, Chicago, The University of Chicago Press, 1949։

Загрузки

Опубликован

2024-02-19

Как цитировать

Месропян, А. (2024). Функционально-семантическая характеристика названий растений, используемых в народной песеннике Комитаса Вардапета и Манука Абегяна. Вестник Ереванского Университета: Филология, 3, 54–66. https://doi.org/10.46991/BYSU:B/2024.sp1.054