Этимология некоторых армянских слов, возникших от ПИЕ корня *(a)u̯(e)- «истинный, верный, преданный»

Авторы

  • Оганес Закарян Научно-образовательного комплекс «Татев»

DOI:

https://doi.org/10.46991/BYSU:B/2024.sp2.029

Ключевые слова:

армянский язык, ПИЕ язык, корневые варианты, начальный звук, детерминатив, чередование, аффикс, s-mobile, сонорный звук *ṷ, заимствование

Аннотация

Статья посвящена этимологии  ряда армянских слов или корней, которые возникли от ПИЕ корня *(a)u̯(e)- «истинный, верный, преданный» и в письменном армянском языке начинаются со звука (звуков) վ- или (հ)աւ-. Этимологии осуществлены на основе фонетического, лексического, семантического анализов, с использованием методов внутренней и внешней реконструкций и историко-сравнительного исследования. Использованы материалы, включенные в известные этимологические словари и исследования, а также в словари армянских диалектов.

В индоевропеистике общепринято мнение, что в арм­янском языке слова с начальным звуком վ- являются неисконными, за исключением примерно десятка слов, которые счита­ются отклонениями от нормы. В настоя­щей статье, однако, вскрывается закономерность происхождения исконно армянских слов с начальным звуком վ-, благодаря чего предла­гаются новые этимологии.  рамках статьи предлагаются новые этимологии следующих слов: վավեր, վստահ, հաւատ, հավաստ, հաւասար, ապաւէն. Эти новые этимологии являются вкладом автора.

Биография автора

Оганес Закарян, Научно-образовательного комплекс «Татев»

кандидат филологических наук, доцент, руководитель лингвистического отдела
Научно-образовательного комплекса «Татев»

Библиографические ссылки

Աճառյան Հ., Հայոց լեզվի պատմություն, հ. 1։ Երևան։ Հայպետհրատ։ 1940։ 357 էջ։

Աճառյան Հ., Հայերեն արմատական բառարան, հհ. 1-4։ Երևան։ ԵՊՀ հրատ.։ 1971-1979։ 2705 էջ։

Աճառյան Հ., Լիակատար քերականություն հայոց լեզվի, հ. 6։ Երևան։ ՀԳԱ հրատ.։ 1971։ 846 էջ։

Զաքարյան Հ., Հայերենի վ- սկզբնահնչյունի հնդեվրոպական ծագման մասին // «Հայոց լեզվի պատմական ուսումնասիրության արդի խնդիրներ» (գիտական հոդվածների ժողովածու)։ Երևան։ «Գիտություն»։ 2019։ Էջեր 34-45։

Զաքարյան Հ., Հ.-ե. *(a)u̯(e)- արմատից սերված հայերեն մի քանի բառերի ստուգաբանություն // «Հայերենագիտական առցանց գիտաժողով», ՀԳԱ ԼԻ։ Երևան։ 2021 / http://language.sci.am/sites/default/files/zakaryan_hovhannes_0.pdf (դիտվել է 21.07.2023)։

Հայոց լեզվի բարբառային բառարան, հհ. Ա-Է։ Երևան։ «Գիտություն»։ 2001-2012։ 2792 էջ։

Մալխասեանց Ս., Հայերէն բացատրական բառարան, հհ. 1-4։ Երևան։ ՀՍՍՌ պետ. հրատ.։ 1944-1945։ 2409 էջ։

Ջահուկյան Գ., Հայոց լեզվի պատմություն. նախագրային ժամանակաշրջան։ Երևան։ ՀԳԱ հրատ.։ 1987։ 748 էջ։

Ջահուկյան Գ., Հայ – իրանական լեզվական զուգադիպումներ // Պատմա-բանասիրական հանդես։ Հ. 2։ 1995։ Էջեր 183-186։

Ջահուկյան Գ., Հայերեն ստուգաբանական բառարան։ Երևան։ «Ասողիկ»։ 2010։ 820 էջ։

Nikolaev S., Database of Indo-European etymology / http://starling.rinet.ru/cgi-bin/response.cgi?root=config&morpho=0&basename=dataiepiet&first (դիտվել է 24.09.2023)։

Pokorny J., Indogermanisches etymologisches Wörterbuch. Bern-Mün¬chen, 1959 / http://dnghu.org/indoeuropean.html (դիտվել է 24.09.2023)։

Wiktionary / https://en.wiktionary.org/wiki (դիտվել է 30.01.2024)։

Викисловарь / https://ru.wiktionary.org/wiki (դիտվել է 30.01.2024)։

Загрузки

Опубликован

2024-06-18

Как цитировать

Закарян, О. (2024). Этимология некоторых армянских слов, возникших от ПИЕ корня *(a)u̯(e)- «истинный, верный, преданный». Вестник Ереванского Университета: Филология, 3, 29–36. https://doi.org/10.46991/BYSU:B/2024.sp2.029