Способность непереходных глаголов принимать обращение в современном армянском языке

Авторы

  • Гурген Хачатрян Ванадзорский государственный университет имени О. Туманяна
  • Лала Гркикян ШЦАИ НАН РА

DOI:

https://doi.org/10.46991/BYSU:B/2023.14.1.101

Ключевые слова:

валентность, непереходные глаголы, согласование, глагол, сочетаемые, с существительными, обозначающими, лицо, предмет, животное, сочетаемость

Аннотация

В статье исследуются сочетаемостные возможности непереходных глаголов современного армянского языка.

Изучение сочетаемостных возможностей непереходных глаголов современного армянского языка показывает, что помимо подлежащего, предикатива, дополнения и обстоятельства, этим глаголам свойственно также сочетание с обращением, выражение валентности которого проявляется только в составе предложения. Дело в том, что способность  глагола принимать обращение непосредственно связана с грамматическим актом предикативности. Обращение принимают только личные глаголы или же это происходит с их обязательным участием и  только в прямой речи. Но не все непереходны глаголы принимают обращение. Существенную роль в этом играет тот факт,  к какому классу слов, обозначающих предмет, может относиться действие, выраженное тем или иным глаголом.

Обращение могут принимать только личные непереходные глаголы, однако способность принимать обращение свойственна тем непереходным глаголам, которые в основном сочетаются с существительными обозначающими лицо. Большая часть последних может сочетаться с обращением как в единственном, так и во множественном числе, и только ограниченное количество глаголов принимает обращение или только в единственном, или только во множественном числе. Личные глаголы, принимающие обращение, имеют ограниченную сочетаемость: принимают обращение не все формы этих глаголов, а только формы 2-го лица единственного и множественного числа. 

Целью данного исследования является изучение валентности  непереходных глаголов современного армянского языка, принимающих обращение. Эта до сих пор не исследовалась. Исследование даст возможность сформировать более полное представление о сочетаемостных возможностях непереходных глаголов современного армянского языка, т.е. их валентности, чем и обусловлена актуальность нашего исследования.

Биографии авторов

Гурген Хачатрян, Ванадзорский государственный университет имени О. Туманяна

Доктор филол. наук, проф. кафедры армянского языка и литературы Ванадзорского государственного университета имени О. Туманяна

Лала Гркикян, ШЦАИ НАН РА

соискатель ШЦАИ НАН РА, учитель армянского языка и литературы в Гюмрийской старшей школе №1

Библиографические ссылки

L. Tesnière, Eléments de syntaxe structurale, Paris, 1959, p. 238-282.

Գ. Ջահուկյան, նշվ. աշխ., էջ 469-487:

Э. Атаян, Предмет и основные понятия структурального синтаксиса, Ереван, 1968, с. 66-67. В. Белошапкова, Е. Земская, И. Милославский, М. Панов, Современный русский язык, Москва, 1981, с. 210. Т. Морозова, Синтаксичекие свойства глагола и его словообразовательный потенциал, Москва, 1984, с. 82.

Մ. Աբեղյան, Հայոց լեզվի տեսություն, Եր., 1965, էջ 410:

Վ.Առաքելյան, Հայերենի շարահյուսություն, հ. Ա, Եր., 1958, էջ 416: Գ. Ջահուկյան, Ժամանակակից հայերենի տեսության հիմունքները, Եր., 1974, էջ 199, 370: Ս. Աբրահամյան, Ն. Պառնասյան, Հ. Օհանյան, Խ. Բադիկյան Ժամանակակից հայոց լեզու, Շարահյուսություն, հ. 3, Եր., 1976, էջ 294: Ռ Իշխանյան., Արդի հայերենի շարահյուսություն, Եր., 1986, էջ 279-281: Մ. Ասատրյան, Ժամանակակից հայոց լեզու: Շարահյուսություն: Պարզ նախադասություն, Եր., 1987, էջ 317: Խ. Բադիկյան, Կոչականը ժամանակակից հայերենում, Եր., 1982, էջ 3-138: Ա. Պապոյան, Խ. Բադիկյան, Ժամանակակից հայոց լեզվի շարահյուսություն, Ուսումնական ձեռնարկ, Եր., 2003, էջ 183-194:

Մ. Աբեղյան, նշվ. աշխ., էջ 410

Գ. Խաչատրյան,Կոչականառությունը որպես բայի արժույթի արտահայտություն ժամանակակից հայերենում // «Լեզու և լեզվաբանություն», 2016, № 1, էջ 7

Գ. Խաչատրյան, Գրաբարի վերլուծական բայերի արժույթը, Եր., 2000, էջ 13-15:

Գ. Խաչատրյան, Կոչականառությունը որպես բայի արժույթի արտահայտություն ժամանակակից հայերենում // «Լեզու և լեզվաբանություն», 2016, № 1, էջ 11։

Ս. Մուրադյան, ժամանակակից արևելահայերենի անցողական բայերի արժույթը (Ժ.02.01 «Հայոց լեզու» մասնագիտությամբ բանասիրական գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճանի հայցման ատենախոսության սեղմագիր), Եր., 2021, էջ 8:

Բագրատ Այվազյան, Աշոտ Երկաթ:

Հովհ. Թումանյան, Երկերի լիակատար ժողովածու 10 հատորով, հ. 1, Եր., էջ 224:

Ավ. Իսահակյան, Երկերի ժողովածու վեց հատորով, հ. 1, Ե., 1973, էջ 35

Հ. Սահյան, Բանաստեղծություններ, հ. Ա, Եր., 1967, էջ 91:

Տե՛ս Գ. Ջահուկյան, նշվ. աշխ., էջ 468:

Ն. տ.:

Մուշեղ Գալշոյան, Ագռավաքար

Լեռ Կամսար, Երկեր:

Զարզանդ Դարյան, Քառուղիներ, մաս I:

Ժիրայր Ավետիսյան, Երկնագույն աղավնիներ:

Արտաշես Քալանթարյան, Խոստովանություն:

Դերենիկ Դեմիրճյան, Երկեր, հ. 10:

Տե՛ս Գ. Խաչատրյան, Կոչականառությունը՝ որպես բայի արժույթի արտահայտություն ժամանակակից հայերենում // «Լեզու և լեզվաբանություն», 2016, № 1, էջ 15-16։

Աիդա Գյումրեցի, Մինասի տան գաղտնիքը:

Անդրանիկ Հովսեփյան, Սիրտ:

Արտաշես Քալանթարյան, Մարաթոն:

Խաչիկ Դաշտենց, Ռանչպարների կանչը:

Ստեփան Ալաջաջյան, Առանց հայրենիքի, Փյունիկ:

Դերենիկ Դեմիրճյան, Պիեսներ:

Բոգդան Վերդյան, Ծաղիկներս մնացին հեռվում:

Քաղված է հմացանցից

(https://m.facebook.com/permalink.php?id=105799734233706&story_fbid=165694218244257

Загрузки

Опубликован

2023-04-14

Как цитировать

Хачатрян, Г., & Гркикян, Л. (2023). Способность непереходных глаголов принимать обращение в современном армянском языке. Вестник Ереванского Университета: Филология, 14(1 (40), 101–110. https://doi.org/10.46991/BYSU:B/2023.14.1.101

Выпуск

Раздел

Языкознание