«Թուֆենկյան» հիմնադրամի գործունեությունը Արցախի Հանրապետության տնտեսության զարգացման ծրագրերի իրականացման ուղղությամբ 20-րդ դարավերջին և 21-րդ դարի երկու տասնամյակներում

Abstract

Հոդվածում համապատասխան փաստերի քննական վերլուծությամբ ցույց են տրվում «Թուֆենկյան» բարեգործական հիմնադրամի կատարած մեծածավալ աշխատանքները Ար­ցախի տնտեսության զարգացմանն ուղղված ծրագրերի մշակման և կենսագործման բնագա­վա­ռում։ Հիմնադրամը, Արցախի տնտեսության մեջ ներդրումներ կատարելուց բացի, իրակա­նացրել է այնպիսի ծրագրեր, որոնք մարդկանց հնարավորություն են տվել զարգացնել տնտե­սու­թյունը, դառնալ սեփականատեր, մնալ սահմանամերձ գյուղերում, ապահով ու հարմարա­վետ պայմաններ է ստեղծել վերաբնակեցման համար, ընդլայնել է բնակարանաշինությունը, ստեղծել ենթակառուցվածքներ՝ հոսանք, ճանապարհներ, խմելու և ոռոգման ջուր, հաղթա­հարել աղքատության մակարդակը և այլն։

Հադրութի շրջանի նորակառույց Առաջամուղ գյուղի հովանավորչական ծրագրի իրա­կանացման օրինակով բացահայտվում են «Թուֆենկյան» հիմնադրամի կողմից տնտեսական զարգացման շատ կարևոր ծրագրի կենսագործման մանրամասները, որոնց շնորհիվ կառուց­վել են երեք սենյականոց տներ՝ ցանկապատված տնամերձով և կից շինություններով, ֆի­նան­սական օժանդակությամբ նպաստել է հողագործության և անասնապահության զարգաց­մա­նը, գյուղն ապահովվել է էլեկտրականությամբ, կոյուղու և խմելու ջրի համակարգերով։ Վերա­բնակիչներին աշխատանքով ապահովելու համար հիմնադրամը ստեղծել է 5 հա նռան այգի, իսկ միայն 2017 թ. գյուղում շահագործման է հանձնել վեց նոր բնակելի տուն։ Հիմնադրամի ջանքերով տնտեսական այս ծրագրերի իրագործման շնորհիվ Առաջամուղ գյուղը 2008 թ. կազմավորվել էր իբրև առանձին համայնք՝ իր մեջ ներառելով Առաջամուղ և Արաքսավան բնակավայերը։

Համապատասխան փաստերի վերլուծությամբ ցույց է տրված նաև Արցախի մյուս շրջաններում, հատկապես՝ Քաշաթաղի շրջանում, Քարվաճառում, Շուշիում, Կովսականում, Մարտակերտի ու Մարտունու շրջաններում, մայրաքաղաք Ստեփանակերտում իրականաց­րած լայնածավալ տնտեսական ծրագրերը, որոնց արդյունքում հնարավոր եղավ սոցիա­լա­կան բազմաթիվ խնդիրների լուծումը, կրթամշակութային և սոցիալ-կենցաղային պայման­նե­րի բարելավումը։ Վերոհիշյալ ծրագրերից հեղինակը առանձնացնում է հարավային Քաշա­թաղում 2005-2007 թթ. սկիզբ առած և շարունակվող «Ալրաղաց» և «Տեխնիկական բազա» կոչվող տնտեսական ծրագրերը, որոնք խթան հանդիսացան հատկապես հացահատիկային արտադրության բնագավառի զարգացման համար։

Վերջում հեղինակը ցավ ու ափսոսանք է հայտնում, որ կատարված այս ծավալուն և արդյունավետ աշխատանքների արդյունքի մեծագույն մասը վերջին պատերազմի արդյուն­քում վայելում է մեր հարևան՝ զավթիչ ու ռևանշիստական ձգտումներ ունեցող Ադրբեջանը։