Ռուսաստանի Դաշնության Կրասնոդարի երկրամասի հայկական համայնքները. զարգացումներ և միտումներ
DOI:
https://doi.org/10.46991/hc.2022.17.1.194Keywords:
Հյուսիս-արևմտյան Կովկաս,, Կրասնոդարի երկրամաս,, հայկական համայնք,, Ռուսաստանի հայ գաղթօջախ,, Արմավիր,, Ռուսաստանի Դաշնություն,, գաղթ,, վերաբնակեցում, Հարավային ԿովկասAbstract
Կրասնոդարի երկրամասի հայերը ներկայացնում են XX դարի ամենամեծ հայկական համայնքներից մեկը։ Ողջ XX դարի ընթացքում հայերը բավական արդյունավետ գործունեությամբ են զբաղվել այս տարածաշրջանում՝ մասնակցելով տեղական քաղաքական, մշակութային և տնտեսական գործընթացներին։ Այստեղի համայնքները ունեն կազմակերպված և գործող կառույցներ, որոնք փորձում են պահպանել հայկական ինքնությունն ու ազգային արժեքների համակարգը աշխարհի այս անկյունում։
Հոդվածում քննարկվում են Ռուսաստանի Դաշնության Կրասնոդարի երկրամասի հայկական համայնքների զարգացումն ու միտումները հետխորհրդային շրջանում։
Բացի մեթոդաբանական խնդիրներից, այստեղ դիտարկվում են երեք հիմնական պատմական փուլեր, որոնց ընթացքում Կրասնոդարի երկրամասում ձևավորվել է հայկական սփյուռքը։ Հատկապես մանրամասն ներկայացված է անցյալ դարի 80-ականների վերջին ընդգրկող երրորդ փուլը։ Հոդվածում հատկապես մանրամասնորեն ներկայացվում են այն գործընթացները, որոնք նպաստել են Ռուսաստանի Դաշնության հայերի վերջին ժամանակներում շոշափելիորեն նկատվող ազգային ինքնագիտակցության բարձրացմանը։
Այս առումով դիտարկվում է հայի ինքնագնահատականի և ազգային ինքնագիտակցության բարձրացման բացառիկ կարևորությունը՝ որպես հայի կերպարի բաղադրամասեր Սփյուռքում ապրելու պայմաններում։ Ռուսաստանի Դաշնության նորացվող ազգային քաղաքականության ֆոնին դիտարկվում են հայերի հարաբերությունները ռուսների և այլ էթնիկ խմբերի հետ, ինչպես նաև Հայաստանի Հանրապետության հետ հարաբերությունները և հայրենադարձության խնդիրները։
References
«Ազգ», 17.06.2000:
Բարխուդարյան Վ., Ալեքսանյան Հ. (2015), Ռուսաստանի հայ գաղթօջախների պատմություն (Հյուսիսային Կովկաս, Նոր Նախիջևան, Աստրախան, Սանկտ Պետերբուրգ, Մոսկվա), Երևան, ՀՀ ԳԱԱ պատմ. ինստիտուտ, 441 էջ:
Թաթոյան Ռ. (2007), Հայրենադարձությունը որպես Հայաստանի պետական քաղաքականության նոր ուղղություն, «Նորավանք» գիտակրթական հիմնադրամի տեղեկագիր, N 20, էջ 127-134:
«Լրագիր», 27.07.1995:
«Հայ Սփյուռք» հանրագիտարան (2003), Երևան, Հայկական հանրագիտարան, 732 էջ:
«Հայաստան», 16.05.2000:
ՀԱԱ, ֆ. 875, ց. 16, գ. 217, թ. 3:
«Հայերն աշխարհում» հանրագիտական համառոտ բառարան (1995), Երևան, «Հայագիտակ», 134 էջ:
Մինասյան Է., Մայիլյան Բ., Մխոյան Հ. (2018), Հյուսիսային Կովկասի հայկական համայնքները 20-րդ դարում. պատմություն և մարտահրավերներ, Երևան, ԵՊՀ հրատ., 152 էջ:
Вартумян А. (2012), Армяне Краснодарского Края: утраченная идентичность или приобретенное гражданство?, Отв. ред. акад. Г. Г. Матишов, Армяне Юга РОССИИ: История, культура, общее будущее, Материалы Всероссийской научной конференции, Ростов-на-Дону, Изд-во ЮНЦ РАН, c. 146-151.
Гомцян А. (2012), Армяно-российские отношения на современном этапе развития, Отв. ред. акад. Г.Г. Матишов, Армяне Юга РОССИИ: История, культура, общее будущее, Материалы Всероссийской научной конференции, Ростов-на-Дону, Изд-во ЮНЦ РАН, с. 8-11.
Корякин К. (2007), Социальные и культурные аспекты адаптации мигрантов армян в Краснодарском крае /1988-2008/, М., Институт социологии РАН, 72 с.
Ктиторов С. (2019), У истоков истории Армавира, Гл.ред. А.Р. Галустов; науч. ред. С. Н. Ктиторова, Армавир в трех столетиях истории России: XIX-XX-XXI вв. (к 180-летнему юбилею города): Материалы Всероссийской научно-практической конференции с международным участием, Армавир, Изд. ИП Ершова О.А., c. 14-34.
Симонян М. (2011), История армянской диаспоры Кубани, Армяне Краснодарского края. Краснодар, с. 22-34.
REFERENCES
«Azg», 17.06.2000:
Barkhudaryan V., Aljek‘sanyan H. (2015), Rusastani hay gaght‘ōjakhnjeri patmut‘yun (Hyusisayin Kovkas, Nor Nakhijewan, Astrakhan, Sankt Pjetjerburg, Moskva), JErewan, HH GAA patm. institut, 441 ēj:
T‘at‘oyan R. (2007), Hayrjenadardzut‘yuně orpjes Hayastani pjetakan k‘aghak‘akanut‘yan nor ughghut‘yun, «Noravank‘» gitakrt‘akan himnadrami tjeghjekagir, N 20, ēj 127-134:
«Lragir», 27.07.1995:
«Hay Sp‘yurk‘» hanragitaran (2003), JErewan, Haykakan hanragitaran, 732 ēj:
«Hayastan», 16.05.2000:
HAA, f. 875, ts‘. 16, g. 217, t‘. 3:
«Hayjern ashkharhum» hanragitakan hamarot bararan (1995), JErewan, «Hayagitak», 134 ēj:
Minasyan JE., Mayilyan B., Mkhoyan H. (2018), Hyusisayin Kovkasi haykakan hamaynk‘njerě 20-rd darum. patmut‘yun ew martahravjernjer, JErewan, JEPH hrat., 152 ēj:
Vaрtumjan A. (2012), Aрmjanje Kрaсnodaрсkogo Kрaja: utрachjennaja idjentichnoсt’ ili pрiobрjetjennoje gрazhdanсtvo?, Otv. рjed. akad. G. G. Matishov, Aрmjanje JUga РOССII: Iсtoрija, kul’tuрa, obsh’jeje budush’jeje, Matjeрialy Vсjeрoссiйсkoй nauchnoй konfjeрjencii, Рoсtov-na-Donu, Izd-vo JUNC РAN, c. 146-151.
Gomcjan A. (2012), Aрmjano-рoссiйсkije otnoshjenija na сovрjemjennom etapje рazvitija, Otv. рjed. akad. G.G. Matishov, Aрmjanje JUga РOССII: Iсtoрija, kul’tuрa, obsh’jeje budush’jeje, Matjeрialy Vсjeрoссiйсkoй nauchnoй konfjeрjencii, Рoсtov-na-Donu, Izd-vo JUNC РAN, с. 8-11.
Koрjakin K. (2007), Сocial’nyje i kul’tuрnyje aсpjekty adaptacii migрantov aрmjan v Kрaсnodaрсkom kрaje /1988-2008/, M., Inсtitut сociologii РAN, 72 с.
Ktitoрov С. (2019), U iсtokov iсtoрii Aрmaviрa, Gl.рjed. A.Р. Galuсtov; nauch. рjed. С. N. Ktitoрova, Aрmaviр v tрjex сtoljetijax iсtoрii Рoссii: XIX-XX-XXI vv. (k 180-ljetnjemu jubiljeju goрoda): Matjeрialy Vсjeрoссiйсkoй nauchno-pрaktichjeсkoй konfjeрjencii с mjezhdunaрodnym uchaсtijem, Aрmaviр, Izd. IP JEрshova O.A., c. 14-34.
Сimonjan M. (2011), Iсtoрija aрmjanсkoй diaсpoрy Kubani, Aрmjanje Kрaсnodaрсkogo kрaja. Kрaсnodaр, с. 22-34.
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2022 Kristine Melkonyan, Eduard Zohrabyan
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
