Տղամարդու տարազը և զենքը որպես առնականության դրսևորում հայկական մշակույթում
DOI:
https://doi.org/10.46991/hc.2023.19.1.192Keywords:
Թանգարան, ազգագրություն, տարազ, սառը զենք, առնականության ներկայացումAbstract
Հոդվածում քննարկվում են առնականության գեղագիտուական ներկայացման ուղիները հայկական երկու պատմամշակութային արեալներում 19-րդ դարի երկրորդ կեսին և 20-րդ դարի սկզբին։ Աշխարհի խոշորագույն ազգագրական թանգարաններից մեկում՝ Սանկտ Պետերբուրգի Ռուսաստանյան ազգագրության թանգարանում պահվող առարկաների վերլուծության հիման վրա, բացահայտվում են տարազների երկու հիմնական տեսակի՝ արևմտյան (Վան) ձևավորման տարբերությունների չափանիշները. տղամարդկանց տարազ) և արևելյան («համակովկասյան» տղամարդկանց տարազ) առանձնահատկությունները։ Առանձնացվում է տարբերությունների հիմնական չափանիշը՝ գոտին և դրա հետ կապված սառը զենքի տեսակները։ Թանգարանի հավաքածուում ներկայացված դաշույնները, սրերը և շաշկան դիտարկվում են հայկական մշակույթի մեջ դրանց ընդգրկման տեսանկյունից։ Հոդվածում մանրամասնորեն քննարկվում են հինգ առարկաներ, որոնք պատրաստվել են հայ արհեստավորների կողմից կամ այս կամ այն չափով գոյություն են ունեցել հայկական միջավայրում։ Մի շարք առարկաներ ունեն արձանագրություններ, որոնք հնարավորություն են տալիս ճշտել դրանց ծագումը։ Նյութի վերլուծությունը հնարավորություն է տալիս նախ և առաջ բացահայտել հայ զինագործների դերը կովկասյան տարածաշրջանում և նրա սահմաններից շատ հեռու, ինչպես նաև որոշել զենքի տեղը հայ տղամարդու կերպարում։
References
Astvacʿaturian E.G. 2004, Weapons of the peoples of the Caucasus, St. Petersburg, Publishing House “Atlant”, 520 p.
Lisicʿian, S. D. 1955, Essays on the Ethnography of Pre-revolutionary Armenia. Edited by M.O. Kosven. Caucasian Ethnographic Collection, vol. I, Moscow, publishing house of the Academy of Sciences of the USSR, p. 182–264.
Malozemova E.I. 2020, Edged Weapons and Ritualized Theatrical Performances in Iran, Journal of Historical Weapon Studies, No. 8, p. 151-189.
Аstvacaturjan E.G. 2004, Oruzhije narodov Kavkaza, Sankt-Pjetjerburg, izdatjelstvo “Atlant”. (in Russian).
Lisician S. D. 1955, Ochjerki etnografii dorevoljucionnoj Armenii. Kavkazskij etnograficheskij sbornik, t. I, Moskva, izdatelstvo AN SSSR. (in Russian)
Malozjomova Je. I. 2020, Kholodnoje oruzhije I ritualno-tjeotrelnyje predsatavljenija d Irane, «Istoricheskoje oruzhijevjedjenije», № 8, p. 151-189(in Russian)
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2023 Lusine Gushchyan, Elizaveta Neratova
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
