ՈՒԿՐԱԻՆԱՅԻ ՏԱՐԱԾՔՈՒՄ ԽՈՆԱՎԱՑՄԱՆ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԻ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԱՌԱՆՁՆԱՀԱՏԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ

Authors

  • Սվիտլանա Ի․ Ռեշետչենկո Խարկովի Վ.Ն. Կարազինի անվան ազգային համալսարան, Ուկրաինա https://orcid.org/0000-0003-0744-4272
  • Տատյանա Գ․ Տկաչենկո Խարկովի պետական ​​կենսատեխնոլոգիական համալսարան, Ուկրաինա
  • Սվիտասլավ Ս․ Դմիտրիև Խարկովի Վ.Ն. Կարազինի անվան ազգային համալսարան, Ուկրաինա https://orcid.org/0000-0001-9256-6455
  • Վարդուհի Գ․ Մարգարյան ԵՊՀ ֆիզիկական աշխարհագրության և ջրաօդերևութաբանության ամբիոն, Հայաստան

DOI:

https://doi.org/10.46991/PYSU:C/2023.57.1-2.020

Keywords:

temperature rate, moistening of the territory, atmospheric precipitations, climatic norm, regional climate changes, drought, hydrothermal coefficient, drought index, anticyclone

Abstract

Ուկրաինան բերրի հողերով ամենահարուստ երկրներից մեկն է, իսկ բավական բարենպաստ բարեխառն կլիմայի համադրումը այն դարձնում է Արևելյան Եվրոպայի կարևոր գյուղատնտեական շրջան։ Մթնոլորտային շրջանառության լայնամասշտաբ պրոցեսները հաճախ տեղափոխվում են նրա տարածք, ինչը հանգեցնում է տեղումների ցածր քանակով և օդի բարձր ջերմաստիճանով ժամանակաշրջանների ձևավորմանը: Վերջինս առաջացնում է չորային երևույթներ, ինչպիսիք են երաշտը, չոր եղանակը և խորշակը (չոր քամիները): Մեծ ուշադրություն է դարձվում չորային երևույթների առաջացման և կանխատեսման ուսումնասիրությանը, քանի որ, ՄԱԿ-ի գնահատմամբ, այդ երևույթների հասցրած վնասը կազմում է բնական աղետների ընդհանուր վնասի 20%-ը։ Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ երաշտը բարդ երևույթ է, որն առաջանում է ջերմաստիճանի արժեքների փոփոխության, մթնոլորտի և հողի խոնավության բացակայության, տեղումների բացակայության և մակերևույթից զգալի գոլորշիացման պատճառով, դժվար է այն արտահայտել օդերևութաբանական որևէ պարամետրով: Բացի պարզ գնահատականներից, ինչպիսիք են տեղումների արագության և դրանց անոմալիաների որոշումը, օգտագործվում են բարդ թվային և երաշտի ցուցիչներ ու գործակիցներ, որոնք կարող են հայտնաբերել չորային երևույթների առկայությունը և գնահատել դրանց ինտենսիվությունը: Ուսումնասիրության նպատակն է վերլուծել Ուկրաինայի տարածքում խոնավության պայմանները, որոշել դրանց տարածական տեղաբաշխման առանձնահատկությունները՝ ժամանակակից տարածաշրջանային կլիմայական փոփոխությունների ազդեցության տակ:

Downloads

Published

2023-07-13

How to Cite

Ռեշետչենկո Ս. Ի., Տկաչենկո Տ. Գ., Դմիտրիև Ս. Ս., & Մարգարյան Վ. Գ. (2023). ՈՒԿՐԱԻՆԱՅԻ ՏԱՐԱԾՔՈՒՄ ԽՈՆԱՎԱՑՄԱՆ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԻ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԱՌԱՆՁՆԱՀԱՏԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ. ԵՊՀ Գիտական տեղեկագիր. Երկրաբանական և աշխարհագրական գիտություններ, 57(1-2 (260), 20–29. https://doi.org/10.46991/PYSU:C/2023.57.1-2.020

Issue

Vol. 57 No. 1-2 (260) (2023)

Section

Աշխարհագրություն

License

Copyright (c) 2023 ԵՊՀ Գիտական տեղեկագիր

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.

Most read articles by the same author(s)