Բարձրագույն կրթության և աղքատության փոխկապակցվածության առանձնահատկությունները ՀՀ-ում
DOI:
https://doi.org/10.46991/BYSU:G/2022.13.2.003Keywords:
բարձրագույն կրթություն, աղքատություն, սոցիալական արդարություն, համախառն ընդգրկվածության ցուցանիշ, ուսման վարձAbstract
Հոդվածում ներկայացված են բարձրագույն կրթության և աղքատության փոխկապակցվածության հարցերի ուսումնասիրության արդյունքներն ու դրանց առանձնահատկությունները Հայաստանում: Բուհերում սովորողների համակազմի վերաբերյալ տվյալների վերլուծությունն ակնհայտորեն ցույց է տալիս, որ բնակչության սոցիալական տարբեր խավերից սովորողների թվաքանակը խիստ տարբեր է, մասնավորապես՝ աղքատ ընտանիքներից սովորողների թիվն անգամներ ավելի փոքր է, քան բարեկեցիկ ընտանիքներից: Ավելին, վերլուծությունը ցույց է տալիս, որ վերջին տարիներին նկատելի է ոչ միայն վճարովի, այլև անվճար հիմունքներով սովորողների թվաքանակի և համամասնության նվազում, ինչը խիստ անհանգստացնող միտում է: Իսկ ուսման վարձերի չափի համադրումը աղքատության գծի հետ պարզ է դարձնում, որ տնային տնտեսությունների գրեթե կեսը չի կարող իրեն թույլ տալ բուհում վճարովի հիմունքներով սովորող ունենալ, քանի որ ուսման վարձի չափը միջինում ավելի է, քան նրանց ամսական սպառման գումարը: Այսպիսով, բարձրագույն կրթությունը Հայաստանում ըստ էության մատչելի չէ աղքատ ընտանիքների համար, ինչը բարձրագույն կրթություն ստանալու հավասար հնարավորությունների և սոցիալական արդարության ապահովմանն ուղղված պետական քաղաքականության բացակայության հետևանք է։
References
«ՀՀ սոցիալական վիճակը 2017 թ.-ին և դինամիկ շարքեր (2013 - 2017)» վիճակագրական ժողովածու, 2․ ՀՀ վիճակագրական կոմիտե, 2018, Եր.,
«ՀՀ սոցիալական վիճակը 2018 թ.-ին և դինամիկ շարքեր (2014 - 2018)» վիճակագրական ժողովածու, ՀՀ վիճակագրական կոմիտե, 2019, Եր.,
«ՀՀ սոցիալական վիճակը 2020 թ.-ին և դինամիկ շարքեր (2016 - 2020)» վիճակագրական ժողովածու, ՀՀ վիճակագրական կոմիտե, 2021, Եր.,
The World Bank data,
«Հայաստանի սոցիալական պատկերը և աղքատությունը, 2019. ըստ 2018 թ.-ի տնային տնտեսությունների կենսապայմանների ամբողջացված հետազոտության արդյունքների» վիճակագրական-վերլուծական զեկույց, ՀՀ վիճակագրական կոմիտե, Եր., 2019 թ.,
«Հայաստանի սոցիալական պատկերը և աղքատությունը, 2018. ըստ 2017 թ. տնային տնտեսությունների կենսապայմանների ամբողջացված հետազոտության արդյունքների» վիճակագրական-վերլուծական զեկույց, ՀՀ վիճակագրական կոմիտե, Եր., 2018,
Կ. Հարությունյան, ՀՀ բարձրագույն կրթական համակարգի սոցիալական ուղղվածությունը, Հայաստանի պետական տնտեսագիտական համալսարանի Բանբեր, «Տնտեսագետ» հրատարակչություն, h. 4 (56), Եր., 2019թ.,
«ՀՀ սոցիալական վիճակը 2016 թ.-ին և դինամիկ շարքեր (2012 - 2016)» վիճակագրական ժողովածու, ՀՀ ազգային վիճակագրական ծառայություն, Եր., 2017,
Կ. Հարությունյան, ՀՀ բարձրագույն կրթական համակարգի սոցիալական ուղղվածությունը, Հայաստանի պետական տնտեսագիտական համալսարանի Բանբեր, «Տնտեսագետ» հրատարակչություն, h. 4 (56), Եր., 2019թ.,
«ՀՀ բարձրագույն ուսումնական հաստատությունների՝ ըստ մասնագիտությունների պետության կողմից ուսանողական նպաստների ձևով ուսման վարձի լրիվ փոխհատուցմամբ (անվճար) և ուսման վարձի մասնակի զեղչի կիրառման իրավունքով (վճարովի), առկա ուսուցմամբ բակալավրի ու անընդհատ և ինտեգրացված կրթական ծրագրերով ընդունելության տեղերը հաստատելու մասին» ՀՀ կառավարության 01.04.2021 թ. N465-Ն և 20.04.2017 թ. N 434-Ն որոշումներ։
«ՀՀ բարձրագույն ուսումնական հաստատությունների 2021/2022 ուսումնական տարվա` պետության կողմից ուսանողական նպաստների ձևով ուսման վարձի լրիվ փոխհատուցմամբ (անվճար), առկա ուսուցմամբ, մագիստրոսի կրթական ծրագրով ընդունելության տեղերը հաստատելու մասին» ՀՀ կառավարության 15.04.2021թ. N543-Ն և 15.04.2016 թ. N405-Ն որոշումներ:
«ՀՀ բարձրագույն ուսումնական հաստատությունների և գիտական կազմակերպությունների 2021-2022 ուսումնական տարվա ասպիրանտուրա ընդունելության տեղերը և դրանց բաշխումը հաստատելու մասին» ՀՀ կառավարության 20.05.2021թ. N799-Ն
OECD (2021), Education at a Glance 2021: OECD Indicators, OECD Publishing, Paris,
«Հայաստանը թվերով 2021» վիճակագրական գրքույկ, ՀՀ վիճակագրական կոմիտե, Եր., 2021,
«ՀՀ 2020 թվականի պետական բյուջեի մասին» ՀՀ օրենքը, էջ 29, https://www.gov.am/files/docs/3929.pdf
«ՀՀ 2021 թվականի պետական բյուջեի մասին» ՀՀ օրենքը, էջ 110, https://www.gov.am/files/docs/4337.pdf
«Հայաստանը թվերով 2021» վիճակագրական գրքույկ, ՀՀ վիճակագրական կոմիտե, Եր., 2021,
European Education and Culture Executive Agency, Eurydice, Krémó, A.,National student fee and support systems in European higher education: 2020/21,
«Հայաստանի սոցիալական պատկերը և աղքատությունը. ըստ 2019թ.-ի տնային տնտեսությունների կենսապայմանների ամբողջացված հետազոտության արդյունքների» վիճակագրական - վերլուծական զեկույց, ՀՀ վիճակագրական կոմիտե, Եր, 2020թ.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2022 Բանբեր Երևանի համալսարանի
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
