ՀՀ-ում թվային տեխնոլոգիական ֆինանսական ծառայությունների և պրոդուկտների անցումային փորձարարական հարթակի ներդրման անհրաժեշտությունը

Authors

  • Արա Քառյան Երևանի պետական համալսարան
  • Վլադիմիր Քառյան ՀՀ կենտրոնական բանկ

DOI:

https://doi.org/10.46991/BYSU:G/2023.14.2.067

Keywords:

ֆինտեխ, թվային ֆինանսական պրոդուկտների և ծառայությունների իրավական կարգավորում, «անցումային փորձարարական հարթակ» (sandbox), ֆինտեխ կարգավորիչ գործելակարգեր, կարգավորման տեխնոլոգիաները (regtech), վերահսկողական տեխնոլոգիաները (suptech), ֆինանսների ապակենտրոնացված կառավարման ձեւաչափը (defi)

Abstract

Հոդ­վա­ծում ներ­կա­յաց­վել են ՀՀ-ում թվա­յին տեխ­նո­լո­գիա­կան ֆի­նան­սա­կան ծա­ռա­յութ­յուն­նե­րի և պ­րո­դուկտ­նե­րի ան­ցու­մա­յին փոր­ձա­րա­րա­կան հար­թա­կի (Sandbox) ներդր­ման անհ­րա­ժեշ­տութ­յու­նը, նպա­տա­կը, խնդիր­ներն ու լու­ծում­նե­րը: Ֆին­տե­խի (Fintech) շատ տա­րո­ղու­նակ և լայն մեկ­նա­բա­նութ­յուն­նե­րի հի­ման վրա ա­ռա­ջարկ­վել է այն բնու­թագ­րել հայ­տա­նիշ­նե­րի հա­մախմ­բով՝ որ­պես բարդ կա­տե­գո­րիա:

Ա­ռա­ջարկ­վել են թվա­յին տեխ­նո­լո­գիա­կան ֆի­նան­սա­կան ծա­ռա­յութ­յուն­նե­րի և պ­րո­դուկտ­նե­րի ան­ցու­մա­յին փոր­ձա­րա­րա­կան հար­թա­կը կա­նո­նա­կար­գող ի­րա­վա­կան ակ­տի կա­ռուց­ված­քը և դ­րա ա­ռանց­քա­յին բա­ղադ­րիչ­նե­րը, հատ­կա­պես՝ ա) «ան­ցու­մա­յին փոր­ձա­րա­րա­կան հար­թա­կի» նպա­տակ­նե­րը, բ) թվա­յին ֆի­նան­սա­կան ծա­ռա­յութ­յուն­նե­րի և պ­րո­դուկտ­նե­րի մա­տուց­ման ու վե­րահսկ­ման նպա­տա­կով փոր­ձար­կե­լու և գոր­ծար­կե­լու կա­ռու­ցա­կար­գե­րը, գ) կար­գա­վոր­ման գոր­ծե­լա­կար­գի կի­րարկ­ման չա­փո­րո­շիչ­նե­րը, դ) ֆին­տեխ պրո­դուկտ­ներն ու ծա­ռա­յութ­յուն­նե­րը շա­հա­ռու հա­ճա­խորդ­նե­րին մա­տու­ցե­լու կար­գը, ե) ֆին­տեխ պրո­դուկտ­նե­րի և ծա­ռա­յութ­յուն­նե­րի շար­քում ընդգր­կե­լու հա­մար կազ­մա­կեր­պա­կան և տեխ­նի­կա­կան պա­հանջ­նե­րը, զ) փոր­ձարկ­վող թվա­յին ֆի­նան­սա­կան ծա­ռա­յութ­յուն­նե­րի և պ­րո­դուկտ­նե­րի թես­տա­վոր­ման հաշ­վետ­վութ­յուն­նե­րի կա­նո­նա­կար­գը, է) թվա­յին ֆի­նան­սա­կան ծա­ռա­յութ­յուն­նե­րի և պ­րո­դուկտ­նե­րի մա­տուց­ման ու վե­րահսկ­ման արդ­յունք­նե­րի վե­րա­բեր­յալ եզ­րա­կա­ցութ­յան ձևա­չա­փը: Կար­գա­վո­րող «Ան­ցու­մա­յին փոր­ձա­րա­րա­կան հար­թա­կի» ներդ­րու­մը կնպաս­տի նվա­զեց­նե­լու սպաս­վող կար­գա­վո­րիչ ա­նո­րո­շութ­յուն­նե­րը և պար­զա­բա­նե­լու կար­գա­վո­րող ու վե­րահս­կիչ գոր­ծա­ռույթ­նե­րի կի­րարկ­ման խնդիր­նե­րը:

Author Biographies

Արա Քառյան, Երևանի պետական համալսարան

տնտեսագիտության թեկնածու, ԵՊՀ ֆինանսահաշվային ամբիոնի դոցենտ

Վլադիմիր Քառյան, ՀՀ կենտրոնական բանկ

ՀՀ կենտրոնական բանկի ՏՏ և գործառնական ռիսկերի վերլուծաբան

References

Jorge Tello-Gamarra, Diogo Campos-Teixeira, André Andrade Longaray, João Reis and Martin Hernani-Merino, Fintechs and Institutions: FinTech – What’s in a Name? Zavolokina, Liudmila; Dolata, Mateusz ; Schwabe,

Tadiwanashe Muganyi , Linnan Yan , Yingkai Yin , Huaping Sun, Xiangbin Gong and Farhad Taghizadeh Hesary Fintech, regtech, and fnancial development: evidence from China https://web.archive.org/web/20220421235443id_/https://jfin-swufe.springeropen.com/track/pdf/10.1186/s40854-021-00313-6.pdf

Douglas W. Arner, Janos Nathan Barberis, Ross Buckley, FinTech and RegTech in a Nutshell, and the Future in a Sandbox, page 22-23

FINTECH REGULATORY SANDBOX GUIDELINES Bank of Jamaica 2 March 2020,

ASIC, Enhanced regulatory sandbox, https://asic.gov.au/for-business/innovation-hub/enhanced-regulatory-sandbox/

NBG, Regulatory laboratory, https://nbg.gov.ge/en/page/regulatory-laboratory

Vladislav Makarov, Experimental legal regimes (regulatory sandboxes): Russian and foreign practices Volgograd State University, Russia,

Global Experiences from Regulatory Sandboxes, WB, page 16-24

Radostina PARENTI, Regulatory Sandboxes and Innovation Hubs for FinTech. Impact on innovation, financial stability and supervisory convergence, European Parliament, Policy Department for Economic, Scientific and Quality of Life Policies, page 28-42,

Ivo Jeník and Schan Duff HOW TO BUILD A REGUL ATORY SANDBOX, A Practical Guide for Policy Makers, September 2020, page 4-12 and 12-20,

Downloads

Published

2023-12-29

How to Cite

Քառյան Ա., & Քառյան Վ. (2023). ՀՀ-ում թվային տեխնոլոգիական ֆինանսական ծառայությունների և պրոդուկտների անցումային փորձարարական հարթակի ներդրման անհրաժեշտությունը. Բանբեր Երևանի համալսարանի. Տնտեսագիտություն, 14(2 (41), 67–81. https://doi.org/10.46991/BYSU:G/2023.14.2.067

Issue

Section

Թվային տնտեսություն