Ինչո՞ւ է խաբուսիկ քաղաքական դավադրապաշտական տեսությունների տարածումը բարոյապես սխալ
DOI:
https://doi.org/10.46991/BYSU:E/2023.14.2.026Keywords:
դավադրապաշտություն, դավադրապաշտական տեսություն, քաղաքական դավադրապաշտական տեսություն, խաբուսիկ քաղաքական դավադրապաշտական տեսությունAbstract
Դավադրապաշտական տեսությունները փորձագիտական շրջանակներում հիմնականում վատ համբավ ունեն, ինչը պայմանավորված է այն հանգամանքով, որ համաձայն որոշ հետազոտությունների՝ դավադրապաշտական տեսությունների տարածումն ունի մի շարք բացասական հետևանքներ․ այն հանգեցնում է հասարակության կողմից քաղաքականության նկատմամբ անտարբերության խորացմանը, գիտության և գիտականության նկատմամբ անվստահությանը և այլն։ Սակայն, քիչ չեն նաև այն հետազոտողները, ըստ որոնց՝ դավադրապաշտական տեսությունների տարածումը ունի նաև դրական հետևանքներ․ այն մեծացնում է կառավարիչների հաշվետվողականությունը, նպաստում է թաքնված դավադրությունների բացահայտմանը, և ընդհանրապես հասարակության թափանցիկության ցուցիչ է, իսկ պետական հաստատությունների կողմից նման տեսությունների տարածման կանխարգելման փորձերը կարող են հանգեցնել էլ ավելի բացասական հետևանքների։ Հոդվածում վերլուծվել են խնդրի վերաբերյալ այս երկու մոտեցումները և հիմնավորվել է, որ դավադրապաշտական տեսությունների տարածումը բարոյապես սխալ է հիմնականում այն դեպքերում, երբ գործ ունենք խաբուսիկ քաղաքական դավադրապաշտական տեսությունների հետ, այսինքն՝ այնպիսի խաբուսիկ, մոլորեցնող տեսությունների հետ, որոնք որոշակի քաղաքական շրջանակների կողմից օգտագործվում են իրենց քաղաքական օրակարգը սպասարկելու նպատակով։ Խաբուսիկ քաղաքական դավադրապաշտական տեսությունների տարածման բարոյական տեսանկյունից սխալականությունը պայմանավորված է նրանով, որ դրանք, լինելով կեղծ տեղեկատվության տեսակ, մոլորեցնում և վնասում են հասարակությանը, օգտագործվում են հիմնականում պոպուլիստ և ավտորիտար քաղաքական գործիչների կողմից՝ սոցիալական տարբեր խմբերին բևեռացնելու և իրենց ապօրինի գործողությունները արդարացնելու համար, ինչպես նաև մերժում են հասարակության անդամների հավասարության սկզբունքը։
References
Cibik M., Hardos P., Conspiracy Theories and Reasonable Pluralism, European Journal of Political Theory, London, 2020, p. 2.
Silva B.C., Vegetti F., Littvay L., The Elite Is Up to Something: Exploring the Relation Between Populism and Belief in Conspiracy Theories, Swiss Political Science Review, 2017, pp. 1-21.
Coady D., Are Conspiracy Theorists Irrational? Episteme, Volume 4, Issue 02, 2007, p. 202.
Huneman P., Vorms M., Is a Unified Account of Conspiracy Theories Possible? Argumenta, no. 6, 2018, pp. 247-270.
Uscinski J.E., Conspiracy Theories: A Primer, Lanham : Rowman & Littlefield, London, 2020, p. 23.
Cassam Q., Conspiracy theories. Polity Press, Cambridge, 2019, p. 11.
Cassam Q., Conspiracy theories. Polity Press, Cambridge, 2019, p. 16-21.
Raikka J., The Ethics of Conspiracy Theorizing, Springer Science + Business Media B.V., 2009, p. 458.
Tyson L., Kahn R., The Reptoid Hypothesis: Utopian and Dystopian Representational Motifs in David Icke’s Alien Conspiracy Theory. Utopian Studies, Vol. 16(1), 2005, p. 45.
Mathiesen K., Fake News and the Limits of Freedom of Speech, in the book “Media Ethics, Free Speech, and the Requirements of Democracy” (ed. Carl Fox and Joe Saunders), Taylor & Francis, New York, 2019, p. 168.
Mathiesen K., Fake News and the Limits of Freedom of Speech, in the book “Media Ethics, Free Speech, and the Requirements of Democracy” (ed. Carl Fox and Joe Saunders), Taylor & Francis, New York, 2019, p. 161.
Coady D., Cass Sunstein and Adrian Vermeule on Conspiracy Theories, Argumenta 3,2, 2018, p. 298.
Yablokov I., Fortress Russia: Conspiracy Theories in Post-Soviet Russia, Polity Press, Cambridge, 2018, p. 185.
Fay B., The Nazi Conspiracy Theory: German Fantasies and Jewish Power in the Third Reich, Library & Information History, 35:2, 2019, p. 92.
Giry J., Gurpinar D., Functions and Uses of Conspiracy Theories in Authoritarian Regimes, Routledge Handbook of Conspiracy Theories (ed. Butter M., Knight P.), Routledge, New York, 2020, p. 317.
Բաբաջանյան Լ․, Պոպուլիստական դավադրապաշտական տեսությունների քաղաքական սպառնալիքները, «Բանբեր Երևանի համալսարանի. Միջազգային հարաբերություններ, Քաղաքագիտություն», Երևան, 2022, № 1 (37), էջ 70-71։
Terzyan A., Sustaining power through external threats: the power of enemy images in Russia and Azerbaijan, Journal of Liberty and International Affairs, 6(2), 2020, p. 50.
Nussbaum M, Perfectionist liberalism and political liberalism. Philosophy & Public Affairs 39 (1), 2011, p. 33.
Cibik M., Hardos P., Conspiracy Theories and Reasonable Pluralism, European Journal of Political Theory, London, 2020, p. 12.
Cibik M., Hardos P., Conspiracy Theories and Reasonable Pluralism, European Journal of Political Theory, London, 2020, p. 13.
Plenta P., Conspiracy theories as a political instrument: utilization of anti-Soros narratives in Central Europe, Contemporary Politics, Routledge, 2020, pp. 3-4.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2023 Բանբեր Երևանի համալսարանի
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
