The Lessons of 1920 and the Imperative of Comprehending them
DOI:
https://doi.org/10.46991/hc.2023.19.1.052Keywords:
Soviet Russia, Chicherin, Sarikamish, Legran, Kars , Kemal, Treaty of Sevres, Ohanjanian, Stalin, St. Ghorghanyan, Treaty of AlexandropolAbstract
The article covers the events of 1920 and a number of mistakes made by the military-political leadership of the first republic of Armenia, which had disastrous consequences. From the April of 1920, when Soviet Russia re-entered the region, Armenia had new opportunities, the utilization of which could provide real advancements. Unfortunately, the Armenian government failed to perceive and assess the new regional geopolitical processes caused by Russia's accession, although Russia, in turn, was deeply interested in cooperation with Armenia. The RA government's policy of refusing to cooperate with Russia and relying on the Entente allies, in particular Great Britain, greatly helped M. Kemal in implementing his plan to invade Armenia.
The article also explains the situation in Kars Province during the Turkish invasion and the factors that played a significant role in the war and the shameful defeats of the Armenian army on the Kars front. The root cause of these defeats was the demoralization of the Armenian troops, which in turn was due to the corrupt activities of the higher military command in Kars, particularly generals Hovsepian and Bek-Pirumian, who, despite the reports sent to Yerevan by the governor of Kars regarding their negligence, were supported by the Defense Minister R. Ter-Minasian and thus, left unpunished, that is why there were unable to organize the resistance.
References
ՀԱԱ, ֆ․ 200, ց․ 1, գ․ 581, թ․ 203։
ՀԱԱ, ֆ․ 200, ց․ 1, գ․ 604, թ․ 13, 18։
ՀԱԱ, ֆ․ 200, ց․ 1, գ․ 604, թ․ 16, 19։
Ալիխանյան Ս․ 1966, Ռուսաստանի դերը հայ ժողովրդի ազատագրման գործում (1917-1921 թթ․), Երևան, 413 էջ։
Արզումանյան Մ․ Վ․ 1973, Արհավիրքից վերածնունդ, Երևան, 1973, 581 էջ:
Բաբալեան Ա․ 1923, Կարսի անկումը, «Հայրենիք» ամսագիր, Բոստոն, թիվ 12, էջ 60։
«Բանբեր Հայաստանի արխիվների» (1967), թիվ 3, էջ 67-68, 85-91։
Գալոյան Գ․ 1999, Հայաստանը և մեծ տերությունները 1917-1923 թթ․, Երևան, 539 էջ։
Զոհրաբյան Է․ 1979, Սովետական Ռուսաստանը և հայ-թուրքական հարաբերությունները 1920-1922 թթ․, Երևան, 344 էջ։
Զոհրաբյան Է․ 1997, 1920 թ․ թուրք-հայկական պատերազմը և տերությունները, Երևան, 363 էջ։
Լազեան Գ․ 1991, Հայաստան եւ հայ դատը հայ և ռուս յարաբերութիւններու լոյսին տակ, Երևան, 435 էջ։
Խատիսյան Ա․ 2018, Հայաստանի հանրապետության ծագումն ու զարգացումը, Երևան, 479 էջ։
Խուրշուդյան Լ․ 2017, Հայաստանի բաժանումը 1920 թվականին, Երևան, 350 էջ։
Կարապետյան Մ․, Գևորգյան Է․ 2017, Խորհրդային Հայաստանը 1920-1991 թվականներին, ուսումնական ձեռնարկ բուհերի համար, Երևան, 441 էջ։
Կարինյան Ա․ 1926, Դաշնակցությունը փաստերի դեմ, Թիֆլիս, 88 էջ։
Կարինյան Ա․ 1934, Յերկերի ժողովածու, հատոր առաջին, Երևան, 452 էջ։
Կարսի մարզը Հայաստանի հանրապետության կազմում (1919 ապրիլ-1920 հոկտեմբեր) 2018, Կարսի նահանգապետ Ստեփան Ղորղանյանի յուշերը, աշխատասիրությամբ՝ Վլադիմիր Հարությունյանի, Երևան, 641 էջ։
Հայաստանը միջազգային դիվանագիտության և սովետական արտաքին քաղաքականության փաստաթղթերում (1828-1923), պրոֆ․ Ջոն Կիրակոսյանի խմբագրությամբ 1972, Երևան, 810 էջ։
Հայաստանի աշխատավորուհի (1991), Երևան, թիվ 3, էջ 2։
Հայաստանի Հանրապետութիւն (1991), մարտի 16։
Հայաստանի Հանրապետությունը 1918-1920 թթ․, (Քաղաքական պատմություն), փաստաթղթերի և նյութերի ժողովածու 2000, Երևան, 455 էջ։
Հովհաննիսյան Ռ․ 2016, Հայաստանի Հանրապետություն, հատոր IV, Երևան, 546 էջ։
Մշակ (1920), նոյեմբերի 11։
Չալխուշեան Գ․ 1923, Ի՞նչ էր եւ ի՞նչ պիտի լինի մեր ուղին, Վիեննա, 45 էջ։
Սասունի Կ․ 1969, Հայ-թրքական պատերազմը (1920-ին), Պէյրութ, 215 էջ։
Վրացյան Ս․ 1993, Հայաստանի Հանրապետություն, Երևան, 704 էջ։
Վրացեան Ս․ 2007, Կեանքի ուղիներով, դէպքեր, դէմքեր, ապրումներ, Դ․ հատոր, Պէյրութ, 299 էջ։
Տեր Յակոբեան Յ․ 1921, Հայաստանի վերջին աղէտը, Կ․ Պոլիս, 125 էջ։
Տէրտէրեան Հ․ 1954, Հայաստանի Հանրապետութեան եւ Խորհրդային Ռուսաստանի բանակցութիւնները, Լեւոն Շանթի պատուիրակութիւնը, մաս առաջին, «Հայրենիք» ամսագիր, Բոստոն, թիվ 2(336), էջ 14, 19։
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2023 Ashot Hayruni
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.