Коллекция серебряных поясов из музея сокровищницы первопрестольного святого эчмиадзина
DOI:
https://doi.org/10.46991/hc.2022.17.1.232Ключевые слова:
Сокровища Эчмиадзина, украшения Эчмиадзина, серебряные украшения, серебряные пояса, серебряных дел мастера, школы серебряных дел мастеров, история серебряного делаАннотация
Пояс был неотъемлемым элементом армянского народного костюма XIX-XX веков. Серебряные пояса, созданные в разных центрах Западной и Восточной Армении, отличаются друг от друга формой застежки, орнаментом, а часто и техникой обработки.
Многогранная коллекция серебра Эчмиадзинской сокровищницы уникальна по богатству изделий из серебра. Целью данной статьи является исследование серебряных поясов Сокровищницы, которые ранее отдельно не изучались.
Среди женских поясов сокровищницы есть пояс с застежкой-бабочкой (199), повторяющий структуру Васпураканских украшений, а изображением один из поясов
созданных в Карсе.
Из мужских поясов интересен пояс украшенный изображением кинто (258), на котором сохранилась фамилия мастера – «М АИРАПЕТОБЪ». В ходе нашего исследования мы обнаружили в разных коллекциях Армении пять поясов, созданных одним и тем же мастером. По сути, это, известная нам до сих пор,
самая большая коллекция созданная одним мастером и состоящая из самых разнообразных видов поясов. По нашему мнению, это ювелир Мкртич Никогос Айрапетов, работавший на армянском рынке вТбилиси (Грузия) в 1893-1914годы.
Один из мужских поясов в сокровищнице украшен гравировкой короны. В ходе исследований мы обнаружили еще несколько поясов с таким декором. Вероятно, такие «Коронные пояса» создавались для высокопоставленных лиц по специальному заказу.
Каждый из поясов сокровищницы уникален и отличается от экспонатов, хранящихся в других музеях, что свидетельствует о художественных навыках и об умении наших мастеров.
Библиографические ссылки
Ավագյան Ն․ Հայկական գոտիները 19-րդ դարում և 20-րդ դարի սկզբին// «Բանբեր Երևանի համալսարանի», 1987, 1 (61), Երևան:
Զարդերի հավաքածու, Երևան քաղաքի պատմության թանգարան, Երևան, 2008:
Թօքաթ Յովսեփ (2005), Հայ արծաթագործ վարպետներ, Լոս Անջելես:
Ղազարյան Մ., Էջմիածնի հարստությունները //«Էջմիածին» Պաշտօնական ամսագիր Հայրապետական Աթոռոյ Ս. Էջմիածնի. Էջմիածին, Ս. Էջմիածին, 1987, hտ. Ե-Զ, էջ 92-101:
«Լուսիկ Ագուլեցու Անցյալի մասունքներ հավաքածուն» (2010), Երևան: «Տիգրան Մեծ»:
Մարգարյան Հ․(1988), Հայկական արծաթե գոտին․ Հայաստանի ազգագրություն պետական թանգարանի հավաքածուում 19-րդ դարի վերջի և 20-րդ դարի սկզբի հայկական արծաթե գոտիների հավաքածուն, «Կուլտուր-լուսավորական աշխատանք», թ 7-8:
Չուգասզյան Լ․ (2010), Ոսկերչությունը Հայաստանում, «Լուսիկ Ագուլեցու Անցյալի մասունքներ հավաքածուն», Երևան, «Տիգրան Մեծ»:
Պատրիկ Ա․ (1967), Հայկական տարազ. Հնագույն ժամանակներից մինչև մեր օրերը, Երևան։
Պողոսյան Ա․, Բալայան Մ․ (2020), Արցախի պատմաերկրագիտական թանգարանի արծաթյա զարդերի հավաքածուն։
Պողոսյան Ս. (2010), Արծաթե գոտիներ, ԱՊԹ-ի արծաթե գոտիների հավաքածուն, «Լուսիկ Ագուլեցու Անցյալի մասունքներ հավաքածուն», Երևան, «Տիգրան Մեծ»։
Տեր-Ղևոնդյան Հ., Արծնագործութիւնը եւ սեւկիտուածագործութիւնը Հայաստանի մէջ // «Բազմավեպ», 1986, թ․ 1-4։
Տեր-Ղևոնդյան Հ․, Հայկական արծաթագործական աշխարհիկ զարդերը // «Լրաբեր հասարակական գիտությունների», 1965, հ․ 11, Երևան։
Аствацатурян Э. (1982), Указатель клейм и имён Кавказских мастеров оружейного и серебряного дела. Москва.
Аствацатурян Э. (1978), Мастера серебряного дела Закавказья в XIX-начале XX в, ч. I. Москва.
REFERENCES
Avagyan N․ Haykakan gotinjerě 19-rd darum ew 20-rd dari skzbin// «Banbjer JErewani hamalsarani», 1987, 1 (61), Erewan:
Zardjeri havak‘atsu, Erewan k‘aghak‘i patmut‘yan t‘angaran, Erewan, 2008:
T‘ōk‘at‘ Hovsjep‘ (2005), Hay ardzat‘akordz varpjetnjer, Los Anjjeljes:
Ghazaryan M., Ejmiadzni harstut‘yunnjerě //«Ejmiatsin» Pashtōnakan amsagir Hayrapjetakan At‘oroy S. JEjmiatsni. JEjmiatsin, S. JEjmiatsin, 1987, ht. JE-Z, ēj 92-101:
«Lusik Aguljets‘u Ants‘yali masunk‘njer havak‘atsun» (2010), Erewan: «Tigran Mjets»:
Margaryan H․(1988), Haykakan artsat‘je gotin․ Hayastani azgagrut‘yun pjetakan t‘angarani havak‘atsuum 19-rd dari vjerji ew 20-rd dari skzbi haykakan artsat‘je gotinjeri havak‘atsun, «Kultur-lusavorakan ashkhatank‘», t‘ 7-8:
CH‘ugaszyan L․ (2010), Oskjerch‘ut‘yuně Hayastanum, «Lusik Aguljets‘u Ants‘yali masunk‘njer havak‘atsun», JErewan, «Tigran Mjets»:
Patrik A․ (1967), Haykakan taraz. Hnaguyn zh’amanaknjerits‘ minch‘ew mjer ōrjerě, Erewan։
Poghosyan A․, Balayan M․ (2020), Arts‘akhi patmajerkragitakan t‘angarani artsat‘ya zardjeri havak‘atsun։
Poghosyan S. (2010), Artsat‘je gotinjer, APT‘-i artsat‘je gotinjeri havak‘atsun, «Lusik Aguljets‘u Ants‘yali masunk‘njer havak‘atsun», Erewan, «Tigran Mjets»։
Tjer-Ghewondyan H., Artsnagortsut‘iwně yw sywkituatsagortsut‘iwně Hayastani mēj // «Pazmavjep», 1986, t‘․ 1-4։
Tjer-Ghewondyan H․, Haykakan artsat‘agortsakan ashkharhik zardjerě // «Lrabjer hasarakakan gitut‘yunnjeri», 1965, h․ 11, Erewan։
Aсtvacatuрjan E. (1982), Ukazatjel’ kljeйm i imjon Kavkazсkix maсtjeрov oрuzhjeйnogo i сjeрjebрjanogo djela. Moсkva.
Aсtvacatuрjan E. (1978), Maсtjeрa сjeрjebрjanogo djela Zakavkaz’ja v XIX-nachalje XX v, ch. I. Moсkva.
Загрузки
Опубликован
Выпуск
Раздел
Лицензия
Copyright (c) 2022 Satenik Chookaszian
Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution-NonCommercial-ShareAlike» («Атрибуция — Некоммерческое использование — На тех же условиях») 4.0 Всемирная.
