Как победить. Тема борьбы и образ воина в хачкарном рельефе Арцаха
DOI:
https://doi.org/10.46991/hc.2023.19.1.200Ключевые слова:
Арцах, хачкар, фигуративный рельеф, конные и пешие воины, оружие, лошадь, боевые действия, военное дело, культАннотация
Фигуративные рельефы на хачкарах Арцаха, изображающие смертных – одно из особых проявлений в армянской культуре, которые начали распространяться с XII века. Они представляют собой не только отдельные фигуры, но и, как правило, темы или сцены, обычно не имеющие ничего общего с официальным христианством, хотя и помещены наряду с крестом и сопровождаются каноническими надписями, обращенными к Концу времен. Рельефы изображают воинов, принцев и ремесленников, женщин и детей. Они представляют собой идеализированный образ умершего в реальной жизни и ожидания бессмертия после смерти. В скульптурных композициях можно выделить темы борьбы, охоты, пира, траура, «семейного портрета», «ожидания креста» и другие. Одними из самых распространенных образов в рельефах являются конные и пешие воины, которые изображены с оружием, с членами семьи, слуги, в ритуальном распитии вина и др.
Библиографические ссылки
Գրիգոր Ականեցի, Պատմութիւն ազգին նետողաց, հայերեն բնագիրը և վրաց. թարգմանությունը Ն. Շոշիանշվիլու, Թբիլիսի։
ԴՀՎ 5 – Դիվան հայ վիմագրության, պր. 5, Արցախ, կազմեց Ս. Բարխուդարյան, Երևան, ՀՍՍՀ ԳԱ հրատ.։
Թորոսյան Խ. 1992, «Թագավորների պատմությունն ու գովաբանությունը» որպես Զաքարյան Հայաստանի ու Զաքարյանների պատմության սկզբնաղբյուր, Երևան:
Կիրակոս Գանձակեցի 1961, Պատմութիւն Հայոց, աշխատասիրությամբ Կ. Մ. Մելիք-Օհանջանյանի, Երևան, ՀՍՍՀ ԳԱ հրատ.։
Ձեռագրերի հիշատակարաններ 1984 - Հայերեն ձեռագրերի հիշատակարաններ. ԺԳ դար, կազմեց Ա. Ս. Մաթևոսյան, ՀՍՍՀ ԳԱ հրատ.։
Կարախանյան Գ., 1976, Երաժիշտ կատարողների քանդակներ 12-13-րդ դդ. խաչքարերի վրա // ԼՀԳ, թիվ 3, էջ 99-105։
Կարապետյան 1999, Հայ մշակույթի հուշարձանները խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված տարածքներում, Երևան:
Մկրտչյան Շ. 1985, Լեռնային Ղարաբաղի պատմաճարտարապետական հուշարձանները, Երևան, «Հայաստան» հրատ.։
Պետրոսյան Հ. 2001, «Մանուկի» կերպարը ուշմիջնադարյան հայ տապանաքարային քանդակում (15-17-րդ դարեր), Թուխ մանուկ, Երևան, էջ 68-84։
Պետրոսյան Հ. 2008, Խաչքար. ծագումը, գործառույթը, պատկերագրությունը, իմաստաբանությունը, Երևան, «Փրինթինֆո»:
Պետրոսյան Հ., Հովսեփ Օրբելին և Արցախի խաչքարային պատկերաքանդակի հետազոտության խնդիրը, 2014, «Վեմ», թիվ 2, էջ 100-113:
Պետրոսյան Հ. 2022, Երանյան Ն., Արցախի կոթողային մշակույթը, Երևան, «Անտարես»։
Ахундов Д. 1986, Архитектура древнего и раннесредневекового Азербайджана, Баку, Азернешр.
Геюшев Р. 1984, Христианство в Кавказской Албании, Баку, Елм.
Гусейнов Р., Кого уличают армянские и неармянские ученые в присвоении албанского культурно-исторического наследия? // http://www.rizvanhuseynov.com/2012/03/blog-post_01.html.
Орбели И. А. 1915, Бытовые рельефы на крестных камнях Хачена 12-13-го веков - Записки Восточного отделения Императорского русского археологического общества, т. 22, вып. 3-4, с. 327-335.
Орбели И. А. 1963, Бытовые рельефы на крестных камнях Хачена 12-13-го веков Избранные труды, Ереван, с. 196-203:
Орбели И. А. 1936, Албанские рельефы и бронзовые котлы // Избранные труды, Ереван, с. 347-361.
Петросян Г. 1991, Новонайденный хачкар из Арачадзора, «Լրաբեր հասարակական գիտությունների», թիվ 4, էջ 147-152.
Петросян Г. К 1997, интерпретации группы сюжетных рельефов на хачкарах Арцаха - ИФЖ, N 2, с. 164-171.
Шагинян М. 1931, Нагорный Карабах. Советское Закавказье, М.-Л.
Загрузки
Опубликован
Выпуск
Раздел
Лицензия
Copyright (c) 2023 Hamlet Petrosyan
Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution-NonCommercial-ShareAlike» («Атрибуция — Некоммерческое использование — На тех же условиях») 4.0 Всемирная.
