ՊԼԱՆԱՎՈՐԱԾ ՌԱԶՄԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ` ՉՆԱԽԱՏԵՍՎԱԾ ՀԵՏԵՎԱՆՔՆԵՐ. ԱՆՀԱՏԱԿԱՆ ԵՎ ՀԱՄԱՊԱՐՓԱԿ ՊԱՏԺԱՄԻՋՈՑՆԵՐԻ ՀԱՄԵՄԱՏՈՒԹՅՈՒՆԸ

Abstract

Աշխատանքը դիտարկում է համաչափության սկզբունքի և համապարփակ պատժամիջոցներից անհատական պատժամիջոցների անցման միջև բարդ փոխկապակցվածությունը։ Համաչափության սկզբունքը, որը դրված է միջազգային իրավունքի տարբեր ասպեկտներում, ծառայում է որպես հավասարակշռման  միջոց՝ կշռադատելով մրցակցող իրավունքներն ու շահերը։ Մարդասիրական նկատառումներով պայմանավորված անհատական պատժամիջոցներին անցումը նպատակ ունի նվազագույնի հասցնել քաղաքացիական բնակչությանը հասցված վնասը: Այնուամենայնիվ խնդիրները շարունակվում են պահպանվել, հատկապես ոլորտային պատժամիջոցների հետ կապված, որոնք, չնայած դրանց նպատակաուղղված բնույթին, կարող են ունենալ անկանխատեսելի հետևանքներ: Աշխատանքը  ուսումնասիրում է ոլորտային պատժամիջոցները, համեմատություն է անցկացվում համապարփակ պատժամիջոցների հետ, բացահայտում է հնարավոր չնախատեսված վտանգը և գնահատում դրանց արդյունավետությունը: Ներկայացվում է «արդյունավետ պատժամիջոցների» հայեցակարգը, որն ընդգծում է ռազմավարական ազդեցությունը երկրի խոցելի խմբերի վրա՝ շուտափույթ զիջումների դրդելու նպատակով։  Չնայած տարբեր նպատակներին, բոլոր պատժամիջոցներն իրենց բնույթով օգտագործում են կիրառվող սահմանափակումները՝ իրենց նպատակներին հասնելու համար, ինչը հարցեր է առաջացնում պատժամիջոցներ կիրառողի նպատակների և օբյեկտի պատճառած անհարմարության միջև հավասարակշռության վերաբերյալ: Աշխատանքը ուսումնասիրվում է միջազգային իրավունքում միակողմանի անհատական պատժամիջոցների նկատմամբ համաչափության սկզբունքի կիրառումը, բացահայտվում են իրավական բացերն ու թերությունները: Հակաքայլերը, որոնք դիտարկվում են որպես անօրինականությունը բացառող հանգամանք, ապահովում են համաչափության որոշակի շեմ, սակայն ընդգծվում են երրորդ կողմերի իրավունքների սահմանափակումները: Եզրափակելով, աշխատանքում ընդգծվում են պատժամիջոցների նկատմամբ իսկապես համաչափ մոտեցման հասնելու շարունակվող խնդիրները, ընդգծվում է ավելի ընդգրկուն իրավական դաշտի անհրաժեշտությունը: