Լոտկա-Վոլտերայի մոդելի ընդլյանումը որպես կոնֆլիկտով պայմանավորված տնտեսական քաղաքականության կարգավորման միջոց
DOI:
https://doi.org/10.46991/BYSU:G/2022.13.3.054Keywords:
Լոտկա-Վոլտերայի մոդել , տնտեսական քաղաքականություն , կարգավորում , կոոպերատիվ խաղ , սովորական դիֆերենցիալ հավասարումների համակարգ , հավասարակշռություն , կայունություն, կոնֆլիկտAbstract
Հոդվածում ուսումնասիրվում է Լոտկա-Վոլտերայի մոդելի ընդլայնման խնդիրը: Մոդելը ներկայացվում է դիֆերենցիալ հավասարումների համակարգի հիման վրա, ինչը հնարավորություն է տալիս ուսումնասիրելու մոդելավորվող օբյեկտը՝ կիրառելով վերջինիս վարքի հետազտությունը դինամիկայում, քանի որ առաջարկված եղանակը մեծ հետաքրքրություն է ներկայացնում ոչ գծային համակարգերի համար: Վերջին տարիներին իրականացված հետազոտությունները հնարավորություն են տվել կիրառելու Լոտկա-Վոլտերայի հավասարումը տնտեսագիտության, բնակչության փոփոխության, արտադրանքի դինամիկաներն ուսումնասիրելիս, ինչպես նաև հակամարտությունների ընթացքում տնտեսական ծախսերը գնահատելիս: Վերջերս Լոտկա-Վոլտերայի մոդելի ընդհանրացմամբ ուսումնասիրվել են երկու երկրների արդյունքների միջև փոխազդեցությունները։ Որոշվում են Լոտկա-Վոլտերայի մոդելի հավասարակշռության կետերը և կայունության պայմանները։ Տրված է սովորական դիֆերենցիալ հավասարումների համակարգի ընդհանուր լուծումը։ Հետաքրքրված լինելով իրական աշխարհի համար գործնական խնդիրների ուսումնասիրությամբ՝ դիտարկվում է հինգ երկրների համար Լոտկա-Վոլտերայի մոդելավորման օրինակ: Գործող երկրների միջև դիտարկվում է կոոպերատիվ խաղը։ Կոոպերատիվ խաղի Շեյպլիի վեկտորի միջոցով որոշվում են երկրների միջև փոխգործակցությունը գնահատող հաստատուն գործակիցները: Երկրների ազդեցությունը ՀՆԱ-ի փոփոխության տեմպերի վրա վերլուծվում և համեմատվում է այլ երկրների հետ։
References
Devireddy L. Extending the Lotka-Volterra Equations, (2016)
Abadi,, D. Savitri,, and Ch. Ummah, (2013): Stability analysis of Lotka-Volterra model with Holling type II functional response, Scientific Research Journal (SCIRJ), Vol I, Issue V
Palomba G. (2008) Lotka-Volterra Equations, Rendiconti Lincei - Scienze Fisiche e Natu-rali 19,(4)
Solomon, S. (2000), Generalized Lotka-Volterra (GLV) models of stock markets. Appl. Simul. Soc. Sci., 3,
Modis, T. (1999), Technological Forecasting at the Stock Market, Technol. Forecast. Soc. Chang., 62,
Liu, H.C. (2020) When one stock share is a biological individual: A stylized simulation of the population dynamics in an order-driven market.Rivista di Matematica per le Scienze Economiche e Sociali , 43(2–3).
Ganguly, S., Neogi, U.; Chakrabarti, A.S.; Chakraborti, A. (2017):Reaction-Diffusion Equations with Applications to Economic Systems. In Econophysics and Sociophysics: Recent Progress and Future Directions; Springer: Cham, Switzerland,
Wei, T.; Li, Y.; Song, C. (2013) The Competition Model of High-Tech Industry Clusters with Limited Innovation Resources on Lotka-Volterra Model. In 2013 International Conference on Information System and Engineering Management; IEEE: Washington
Guidolin, M.; Guseo, R.; Mortarino, C. (2019) Regular and promotional sales in new prod-uct life cycles: Competition and forecasting. Comput. Ind. Eng., 130
Kaszkurewicz, E.; Bhaya, A. (2018,)Modeling market share dynamics under advertising effort and word-of-mouth interactions between customers. IEEE Trans. Comput. Soc. Syst., 5
Wang, Z.; Zhu, H. (2016) Testing the trade relationships between China, Singapore, Ma-laysia and Thailand using Grey Lotka-Volterra competition model. Kybernetes, 45
Nam, T. (2006), The broken promises of democracy: Protest-repression dynamics in Korea 1990–1991. Mobilization 11
Marasco, A., Romano, A. (2018) Deterministic modeling in scenario forecasting: Estimat-ing the effects of two public policies on intergenerational conflict. Qual. Quant., 52
Diehl, Paul F, Nils P. Gleditsch, eds, (2001) Environmental Conflict
Goldstone, J, E Kaufmann and M Toft (2013), Political Demography: How Population Changes are Reshaping International Security and National Politics, Oxford: Oxford University Press, 20 March, pp.183
Melander E., Öberg M. (2004), Forced Migration: The Effects of the Magnitude and Scope of Fighting Uppsala Peace Research Papers No. 8 , Department of Peace and Conflict Research
Acemoglu D., Fergusson L., (2020): Population and Conflict. Review of Economic Stud-ies 87
Puliafito S.E., Grand M.C., Modeling population dynamics and economic growth as com-peting species:An application to CO2 global emissions
Thuku G.K.,Paul G. and Almadi O. (2013)The impact of population chande on economic growth in Kenya, International Journal of Economics and Management Sciences, Vol. 2, No. 6
Kitov I.O. (2006,) GDP growth rate and population, 2006, p.60 https://www. re-searchgate.net/publication/5127548_GDP_Growth_Rate_and_Population
Ditzen J․Cross Country Convergence in a General Lotka-Volterra Model, (2017):Journal of Special Economic Analysis. Centre for Energy Economics Research and Policy (CEERP) and Spatial Economics and Econometrics Centre (SEEC), Heriot-Watt University, Edinburgh, UK
Devireddy L. Extending the Lotka-Volterra Equations, (2016):
Marasco A., Picucci A, Romano A. (2016) Market share dynamics using Lotka–Volterra models, Technological Forecasting and Social Change, Volume 105
Arakelyan A., Makaryan L. (2021): Model of territorial conflict and international military coopera-tion, Journal oof Yerevan University, Economics, N3(36)
Shapley L.S. (1988), A value for n-person games/ in: The Shapley value, Essays in honor, of Lloyd S. Shapley, Edited by Alvin E. Roth/Published by the Press Syndicate of the University of Cam-bridge
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2022 Բանբեր Երևանի համալսարանի
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
