ԵԱՏՄ ստեղծման մասին «Մեծ պայմանագրի» ստորագրման 10-ամյակին ընդառաջ. Նոր մարտահրավերներ և նոր հնարավորություններ։

Authors

DOI:

https://doi.org/10.46991/BYSU:D/2023.14.3.016

Keywords:

Պայմանագիր , ԵԱՏՄ , ԵՄ , ինտեգրացիոն գործընթացներ , խոչընդոտներ , միջազգային համագործակցություն

Abstract

Բոլորը գիտեն, որ ինտեգրացիոն գործընթացներն առաջին հերթին հնարավորություն են, որը պետք է օգտագործել լավ արդյունքների հասնելու համար։ Գլոբալիզացիայի ժամանակակից դարաշրջանում աճում է պետությունների փոխգործակցության աստիճանը կյանքի բոլոր ոլորտներում։ Բազմաբևեռ աշխարհին անցնելու համատեքստում կարևոր դեր են խաղում տարածաշրջանային դաշինքները։ 2024 թ լրանում է այսպես կոչված «Մեծ պայմանագրի» ստորագրման 10-ամյակը, որը մեծ նշանակություն ունեցավ ԵԱՏՄ ձևավորման համար։ Ընդ որում, Միությունը ստեղծվել է հենց այս համաձայնագրի հիման վրա։ Ինչ վերաբերում է հետխորհրդային տարածքում բազմավեկտոր ինտեգրացիոն գործընթացներին, ապա այդ գործընթացների առանցքային իրադարձությունը Եվրասիական տնտեսական միության ստեղծումն էր։ Եվրասիական ինտեգրումն իր հերթին աշխարհաքաղաքական նախագիծ է՝ ի պատասխան Եվրամիության (ԵՄ) գոտու ընդլայնման։ Եվրասիական միության նախաձեռնությունն ի սկզբանե հավակնոտ էր. դրա նպատակն էր ստեղծել ԵՄ-ին նման վերազգային միություն։ Կարելի է ասել, որ Եվրասիական միության ստեղծումը հետխորհրդային տարածքում ինտեգրացիոն գործընթացների պատմության հիմնաքարն է։ Սկզբում Միությունը ստեղծվել է որպես տնտեսական միավորում, որի նպատակն էր զարգացնել Միության անդամ երկրների տնտեսությունը և տնտեսական հարաբերությունները։ Սա հատկապես կարևոր է փոքր տնտեսությունների համար, ինչպիսիք են Հայաստանը և Ղրղզստանը: Հայաստանի համար պետք է նշել, որ հանրապետության արտահանման հնարավորությունները ԵԱՏՄ երկրներ աճել են մոտ 10 անգամ։

Author Biography

Գրիգոր Բալասանյան, ԵՊՀ

պատմական գիտությունների թեկնածու, ԵՊՀ միջազգային հարաբերությունների և դիվանագիտության ամբիոնի դոցենտ

References

․ «Евразийский Экономический Союз, Архитектура будущего», Годовой отчет 2014, С. 9. https://eec.eaeunion.org/upload/files/paos/library/EEC_ar2014.pdf

․ Соглашение стран СНГ от 20.01.1995 "О Таможенном союзе", https://legalacts.ru/doc/soglashenie-stran-sng-ot-20011995-o-tamozhennom/

․ Договор о Таможенном союзе и Едином экономическом пространстве, http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ky-kg/17017

․ Заявление глав государств Республики Беларусь, Республики Казахстан, Кыргызской Республики, Российской Федерации и Республики Таджикистан об учреждении Евразийского экономического сообщества, http://www.kremlin.ru/supplement/3310

․ Сарсенов А., Правовые основы создания Евразийского экономического союза, Вестник Института законодательства РК, № 4 (45), 2016, СС. 153-156. https://vestnik.zqai.kz/index.php/vestnik/article/view/592/566

․ Договор o евразийском экономическом союзе, https://www.economy.gov.ru/material/file/2bbbbf9ae33443d533d855bf2225707e/Dogovor_ees.pdf

․ Присоединение Республики Армения к ЕАЭС https://eec.eaeunion.org/comission/department/dep_razv_integr/prisoedinenie-gosudarstv-k-eaes/ra.php

․ Присоединение Кыргызской Республики к ЕАЭС, https://eec.eaeunion.org/comission/department/dep_razv_integr/prisoedinenie-gosudarstv-k-eaes/kr.php

․ Манасерян Т. Н., Вызовы и перспективы Евразийской интеграции для экономики Армении, Семь лет членства Армении в ЕАЭС: успехи, уроки и перспективы Евразийской интеграции /Сборник статьей/, 2022, С. 11.

․ Евразийские спутники готовятся к старту, https://eec.eaeunion.org/news/28-04-2020-1/

․ Информация по реализации Соглашения о пенсионном обеспечении трудящихся государств-членов Евразийского экономического союза от 20 декабря 2019 г https://sfr.gov.ru/grazhdanam/pensionres/pens_zagran/~7884

․ Малеев Ю. Н., Международное управление устойчивым развитием: пределы необходимого и возможного, Московский журнал международного права, № 4 (100) 2015, С. 6. https://mgimo.ru/upload/iblock/5c3/file_8bd7a0b33dfb33e5a028604e1f8f280a.pdf

․ Воронцова Н. А., Либерализация торговли в рамках Евразийского экономического союза (на примере Соглашения ЕАЭС-Вьетнам), 2021, С. 105. https://mgimo.ru/upload/iblock/5c3/file_8bd7a0b33dfb33e5a028604e1f8f280a.pdf.

․ Иллерицкий Н. И., «Новые возможности энергетического сотрудничества ЕАЭС и Исламской Республики Иран», Национальный исследовательский институт мировой экономики и международных отношений имени Е. М. Примакова Российской академии наук, Москва, 2018, СС. 20-26, V Международная молодежная конференция «Мировая энергетика: основные тенденции, динамика, перспективы», https://www.imemo.ru/files/File/ru/conf/2018/27042018/Illeretskiy.pdf

․ Евразийская экономическая комиссия (ЕЭК). https://eec.eaeunion.org/comission/department/dotp/torgovye-soglasheniya/iran.php

․ Захиринежад М., «Свободная торговля Ирана и Евразийского союза позволяет наращивать несырьевой экспорт», «Евразия.Эксперт», https://eurasia.expert/authors/mahnaz-zahirinejad/

․ Евразийская экономическая комиссия (ЕЭК), Республика Сингапур., https://eec.eaeunion.org/comission/department/dotp/torgovye-soglasheniya/singapore.php

․ Российский союз промышленников и предпринимателей, https://rspp.ru/activity/cooperation/asean/

Published

2023-12-28

How to Cite

Բալասանյան Գրիգոր. 2023. “ԵԱՏՄ ստեղծման մասին «Մեծ պայմանագրի» ստորագրման 10-ամյակին ընդառաջ. Նոր մարտահրավերներ և նոր հնարավորություններ։ ”. Բանբեր Երևանի համալսարանի. Միջազգային հարաբերություններ, Քաղաքագիտություն 14 (3 (42):16-23. https://doi.org/10.46991/BYSU:D/2023.14.3.016.

Issue

Section

Միջազգային հարաբերություններ