Հայաստանի Հանրապետության տեղեկատվական անվտանգության ապահովման արդիականացման հիմնախնդիրները
DOI:
https://doi.org/10.46991/BYSU:D/2024.15.1.093Keywords:
միջազգային հարաբերություններ, տեղեկատվական անվտանգություն, արդիականացում, հեռուստահաղորդակցություն, ՀՀ, լիբերալ մեթոդներ, ազգային շահերAbstract
Արդի միջազգային հարաբերություններում պետությունները մեծ կարևորություն են տալիս տեղեկատվական անվտանգության մեխանիզմների արդիականացման և պահպանման հիմնախնդիրներին: Հարկ է նկատել, որ տեղեկատվության դերի ու ծավալի աճին զուգահեռ` ավելացել են նաև տեղեկատվական անվտանգության սպառնալիքները, ուստի տեղեկավտության պաշտպանությունը դարձել է մի շարք պետությունների ներքին ու արտաքին քաղաքականության առաջնային ուղղություններից մեկը։
Մեր երկրի քաղաքական զարգացման բազմակողմ խնդիրների լուծումը և դրանց հետ կապված քաղաքական գործընթացների կանխատեսման կոնկրետ տեխնոլոգիաների և ընդհանուր մեթոդաբանության կատարելագործման գործուն միջոցների որոնումների արդիական հարցերն այսօր առաջ են բերում ակադեմիական և իշխանական մակարդակներ ու հետաքրքրություն:
Գիտության ու քաղաքականության մեջ անվտանգությունն ընկալվում էր միայն ռազմական առումով. ներկայումս առավելապես ուշադրություն է դարձվում անվտանգության ոչ ռազմական կողմին: Այս պարագայում պետությունների ու միջազգային կազմակերպությունների համար հրամայական է դառնում համալիր անվտանգության ապահովումը բոլոր՝ քաղաքական, տնտեսական, սոցիալական, էկոլոգիական, ռազմական ուղղություններում: Ընդ որում՝ երկրներն, ըստ իրենց ռեժիմի բնույթի, խնդիրը լուծում են տարբեր կերպ. մի մասը տեղեկատվական դաշտը փակում է՝ արգելելով նույնիսկ սոցիալական ցանցերի օգտագործումը, մյուսներն ավելի լիբերալ մեթոդներ են փնտրում:
Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների առաջընթացը և հեռահաղորդակցության միջոցների ժամանակակից ձեռքբերումները միջազգային անցուդարձերում սեփական շահերը և նպատակներն առաջ մղելու կարևոր գործիք են դարձել, ուստի պետությունները ջանք ու եռանդ չեն խնայում՝ ունենալու արհեստավարժ «տեղեկատվական բանակ» և պաշտպանված տեղեկատվական ենթակառուցվածքներ: Վերջին տարիների համաշխարհային փորձը վկայում է, որ հակառակորդի դեմ գործողությունների իրականացման համար տեղեկատվական հոսքերի ազդեցությունը կարող է պետությունների ձեռքում հզոր զենք լինել, իսկ այդ զենքին դիմագրավելու ներուժ չունեցող պետությունները կարող են հայտնվել պարտվողների շարքերում:
Հաշվի առնելով Հայաստանում տեղեկատվական և հաղորդակցական տեխնոլոգիաների զարգացման բարձր տեմպերը` արդիական է դառնում ենթակառուցվածքների պաշտպանության խնդիրը, որն առանցքային նշանակություն ունի տնտեսության և պետության տարբեր բնագավառների կենսագործունեության համար:
References
Հայկուհի Մկրտչյան, «Տեղեկատվական անվտանգություն» հասկացության զարգացումը, 2018թ․, էջ 55
Емельянов Г. В., Стрельцов А. А. Проблемы обеспечения безопасности информационного общества//Распределенная конференция «Технологии информационного общества 98 – Россия»
http://www.iis.ru/events/19981130/streltsov.ru.html
Ալեն Ղևոնդյան, Ազգային շահերի հիմնահարցը Հայաստանի Հանրապետության անվտանգության ապահովման առաջնային միջավայրում, Երևան, 2011թ․, 19էջ
«Պետական և ծառայողական գաղտնիքի մասին»
https://www.arlis.am/documentview.aspx?docID=26193
«Տեղեկատվության ազատության մասին»
https://www.arlis.am/DocumentView.aspx?docID=1372
«Արխիվային գործի մասին»
https://www.arlis.am/DocumentView.aspx?docid=1644
«Անձնական տվյալների մասին»,
https://www.arlis.am/documentview.aspx?docid=98338
«Էլեկտրոնային փաստաթղթի և էլեկտրոնային թվային ստորագրության մասին», https://www.arlis.am/documentview.aspx?docid=1547
«Էլեկտրոնային հաղորդակցության մասին» օրենք, 2005թ․, https://www.arlis.am/documentview.aspx?docid=1547
«Ահաբեկչության դեմ պայքարի» ազգային ռազմավարությունը, 2012թ․, https://www.arlis.am/documentview.aspx?docid=75353
«էլեկտրոնային հասարակության ձևավորման» հայեցակարգը, Նախագիծ 2010թ․,
http://www.irtek.am/views/act.aspx?aid=52982
«Զանգվածային լրատվության մասին>> օրենք, 2003թ․,
http://www.irtek.am/views/act.aspx?aid=23491
Տեղեկատվական անվտանգության հայեցակարգը, 2009թ․,
https://www.arlis.am/documentview.aspx?docID=52559
ՀՀ նախագահի կարգադրությունը ՀՀ տեղեկատվական անվտանգության հայեցակարգը հաստատելու մասին,
https://www.arlis.am/documentview.aspx?docID=52559
Առնոլդ Թոյնբի, «Պատմության հետազոտություն» (անգլ.՝ A Study of History), 1934-1961 թթ․
Առնոլդ Թոյնբի, «Քաղաքակրթությունների քայքայում» Ա մաս (Oxford University Press), 1934-1961 թթ․
Урсул А. Д. Информатизация общества и безопасность развития цивилизации // "Социально-политические науки", 1990, № 10:
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2024 Բանբեր Երևանի համալսարանի
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
