Принципы и виды дифференциации флекционных спряжений в системе существительных современной литературы восточно-армянского языка
DOI:
https://doi.org/10.46991/BYSU:B/2023.14.2.060Ключевые слова:
Развитие, флективное, параллелные формы, флективные спряжения, семантический, стилистический, основной, фонетический, нефонетический, диморфныйАннотация
В ходе развития языка в звательной системе современного литературного восточно-армянского языка образуются и развиваются новые звательные варианты, порождающие звательные дуализмы. Причинами их возникновения являются масштабы доминирования глагола ի (и), взаимопроникновения традиционно передающихся основы спряжений, лежащие в их основе параллелизма, в частности, развитие нефонетических базовых образований, параллельное употребление форм на смысловой и функционально-стилистической основе. На этом основании классифицируются типы словоизменительных форм: 1. Флексивные спряжения по структуре родительного и дательного падежа единственного числа за счет расширения спряжения ի (и) (սյան/սյունի, այգու/այգիի, սկեսրոջ/սկեսուրի, ծննդյան/ծննդի), 2. Спряжения основы с наклонными спряжениями с разными окончаниями (կղզուց/կղզիից, շարժմամբ/շարժումով, երջանկությամբ/երջանկությունով), 3. Базовый параллелизм - наклонные перегибы с одинаковым окончанием, но разными базовыми спряжениями. (մարզիչի/մարզչի, օրից/օրվանից, գրչով/գրիչով, օրով/օրվանով, Լոռիում/Լոռում), 4. Смысловой параллелизм - параллелизм, обусловленные разным значением слова (օրի/օրվա, տարու/տարիի, ժամից/ժամվանից, գիշերով/գիշերվանով), 5. Стилистический параллелизм - параллелизм с разными стилистическими и экспрессивными показателями (սգո/սգի, դստեր/դուստրի, Լոռվա/Լոռու). Все это подробно обсуждаются и описываются в статье.
Употребление словоизменительных спряжений представляет собой непрерывный грамматический процесс. Эта часть армянской морфологической системы, наряду с системой спряжения глаголов, делает ее, пожалуй, самой богатой областью армянской грамматики.
Библиографические ссылки
Մ․ Աբեղյան, Հայոց լեզվի տեսություն, Եր․, 1965, էջ 334-348։ Ս․ Աբրահամյան, Ժամանակակից հայերենի քերականություն, 1975, էջ 58-71։
Է․ Աղայան, Ժամանակակից հայերենի հոլովումը և խոնարհումը, Եր․, 1967, էջ 274-306:
Գ․ Սևակ, Ժամանակակից հայոց լեզվի դասընթաց, Եր․, 2009, էջ 253-261։
Ս․ Աբրահամյան, Ն․ Պառնասյան, Հ․ Օհանյան, Ժամանակակից հայոց լեզու․ ձևաբանություն, հատոր 2, Եր․, 1974, էջ 81-105։
Մարգարյան Ա․, Հայոց լեզվի քերականություն․ ձևաբանություն, Եր․, 2004, էջ 142-157։
Մ․ Ասատրյան, Ժամանակակից հայոց լեզու․ ձևաբանություն, Եր․, 1983, էջ 92-96։
Զ․ Աղաջանյան, Ձևաբանական նորմ և խոսքի մշակույթի հարցեր, Եր․, 2007, էջ 144-170։
Հ․ Ղազարյան, Հոլովական զուգաձևությունները անվանական համակարգում// ԱրՊՀ տեղեկագիր, Ստեփանակերտ, 2015, N 1, էջ 3-9։
Գ․ Ջահուկյան, Հայոց լեզվի զարգացումը և կառուցվածքը, Եր․, 1969, էջ 168։
Յու․ Ավետիսյան, Տեղաշարժեր ժամանակակից արևելահայերենի հնչյունափոխված և անհնչյունափոխ բառակազմական և ձևակազմական հիմքերում// «Հայագիտության զուգահեռականներում», Եր․, 2021, էջ 125-160։
Ս․ Ավետյան, Անվանական հոլովման տիպաբանական զարգացումը հայերենում// «Հայագիտության հարցեր», Եր., 2021, N 1, էջ 223-236:
Հ․ Պետրոսյան, Հայերենագիտական բառարան, Եր․, 1987:
Загрузки
Опубликован
Как цитировать
Выпуск
Раздел
Лицензия
Copyright (c) 2023 Вестник Ереванского Университета
Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution-NonCommercial» («Атрибуция — Некоммерческое использование») 4.0 Всемирная.