Արցախյան կարգավորման բանակցային նոր հայեցակարգը․ ամեն ինչ որոշում են արժեքները

Abstract

Հոդ­վա­ծի շրջա­նակ­նե­րում քննարկ­վում են ադր­բե­ջա­նա-ար­ցախ­յան վեր­ջին լայ­նա­ծա­վալ պա­տե­րազ­մից հե­տո ձևա­վոր­ված տա­րա­ծաշր­ջա­նա­յին նոր status quo-ն­ ու դրա ազ­դե­ցութ­յու­նը Ար­ցախ­յան հա­կա­մար­տութ­յան կար­գա­վոր­ման վրա։ Հե­տա­զո­տութ­յան գլխա­վոր նպա­տակն է բա­ցա­հայ­տել Ար­ցա­խի ար­ժե­քա­յին նշա­նա­կութ­յու­նը հա­կա­մար­տութ­յան մեջ ներգ­րավ­ված ինչ­պես մի­ջազ­գա­յին դե­րա­կա­տար­նե­րի, այն­պես էլ հա­կա­մար­տութ­յան հիմ­նա­կան կող­մե­րի հա­մար, ցույց տալ Ադր­բե­ջա­նի և Հա­յաս­տա­նի հա­սա­րա­կութ­յուն­նե­րում հիմ­նա­հար­ցի ար­ժե­քա­յին փո­խա­կեր­պում­նե­րի է­վոլ­յու­ցիան։ Հոդ­վա­ծում հիմ­նա­վոր­վում է այն թե­զը, որ կոնֆ­լիկտ­նե­րի կար­գա­վոր­ման հա­մա­տեքս­տում բա­նակ­ցա­յին հա­յե­ցա­կար­գե­րի ձևա­վոր­ման ա­ռու­մով ար­ժեք­ներն ու­նեն վճռո­րոշ նշա­նա­կութ­յուն։ Ընդ ո­րում, կող­մե­րը ինչ­պես բա­նակ­ցութ­յուն­նե­րի հիմ­քում են դնում ո­րո­շա­կի ար­ժեք­ներ, այն­պես էլ կոնֆ­լիկ­տի բուն ա­ռար­կա­յի նկատ­մամբ ա­ռաջ են քա­շում տար­բեր ար­ժե­քա­յին նա­խա­պատ­վութ­յուն­ներ։ Մաս­նա­վո­րա­պես, ցույց է տրվում, որ Ար­ցախ­յան ա­ռա­ջին պա­տե­րազ­մի հաղ­թա­կան ա­վար­տից հե­տո հայ հա­սա­րա­կութ­յան հան­րա­յին-քա­ղա­քա­կան դիս­կուր­սում նկատ­վում են Ար­ցա­խի ար­ժե­քայ­նութ­յան նվազ­ման մի­տում­ներ։ Միա­ժա­մա­նակ, ադր­բե­ջա­նա­կան հան­րութ­յան շրջա­նում ընդ­հա­կա­ռա­կը՝ շո­շա­փե­լիո­րեն բարձ­րաց­վում է հա­կա­մար­տութ­յան ըն­կալ­ման ար­ժե­քա­յին նշա­ձո­ղը։ Հե­ղի­նակը կարևորում է այն գա­ղա­փարը, հա­մա­ձայն ո­րի՝ հայ­կա­կան պե­տա­կա­նութ­յան նա­խագ­ծի լիար­ժեք ու արդ­յու­նա­վետ գոր­ծա­ռութ­յան հա­մար Ար­ցա­խի ար­ժե­քա­յին նշա­ձո­ղի բարձ­րա­ցու­մը, դրա հաշ­վառ­մամբ՝ ՀՀ ազ­գա­յին անվ­տան­գութ­յան ու բա­նակ­ցա­յին նոր հա­յե­ցա­կար­գի ձևա­վո­րու­մը կեն­սա­կան և ռազ­մա­վա­րա­կան նշա­նա­կութ­յան ու­նեն։