ԱՊԱԳԱ ՈՒՍՈՒՑԻՉՆԵՐԻ ԲԱԶՄԱՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ ԴԱՍՏԻԱՐԱԿՈՒԹՅԱՆ ՀԻՄՆԱԽՆԴԻՐՆԵՐԸ՝ ՀԻՄՆՎԱԾ ԱՐԺԵԲԱՆԱԿԱՆ ՄՈՏԵՑՄԱՆ ՎՐԱ
DOI:
https://doi.org/10.46991/ai.2023.2.122Keywords:
համաշխարհայնացում, բազմամշակութայնություն, բազմամշակութային դաստիարակություն, արժեքներ, արժեբանական մոտեցում, բազմամշակութային դաստիարակության մոդելAbstract
Ժամանակակից համաշխարհային հասարակության զարգացմանը բնորոշ է համաշխարհայնացումը, որն ազդել է մարդկային կյանքի բոլոր ոլորտների վրա։ Այն հանգեցրեց կապերի ինտենսիվացմանը տարբեր ոլորտներում՝ տնտեսություն, մշակույթ, դաստիարակություն և այլն։ Աճող համաշխարհայնացումն իր հետ բերում է նաև բազմաթիվ սոցիալական խնդիրներ, հակասություններ, տարաբնույթ բախումներ, մշակութային և արժեքային տարբերություններ, որոնք երբեմն խորթ են մեր արժեմշակութային գաղափարներին։ Այս պայմաններում հատկապես դժվար է երիտասարդների համար, որոնց կենսափորձն ու արժեհամակարգը դեռ այնքան էլ կայուն չեն։ Նրանց ընդհանուր առմամբ օգնություն կարող է տրամադրվել դաստիարակության համակարգի միջոցով և, հատկապես, բազմամշակութային դաստիարակության գործընթացում։
Մանկավարժության մեջ շատ արդիական է բազմամշակութային դաստիարակության խնդիրը։ Խնդրի վերաբերյալ գիտական աշխատանքների հետազոտությունների վերլուծությունը ցույց է տվել, որ բազմամշակութային դաստիարակության խնդիրների լուծման համար կիրառվել են տարբեր մոտեցումներ, օրինակ՝ էթնոլոգիական, համակարգային և այլն։ Սակայն, արժեբանական մոտեցման հիման վրա բազմամշակութային դաստիարակության հիմնախնդիրների դիտարկումը գրեթե չի ուսումնասիրվել:
Սույն հոդվածը արժեբանական մոտեցման հիման վրա ապագա ուսուցիչների բազմամշակութային դաստիարակության հիմնախնդիրների ուսումնասիրության մի մասն է: Ուսումնասիրության այս հատվածում դիտարկվում է բազմամշակութային դաստիարակության էությունը, նպատակը, սկզբունքները, գործառույթները, բովանդակությունը, ձևերն ու մեթոդները, արդյունքները արժեբանական մոտեցման շրջանակներում, որոնց կիրառումը բարձրացնում է այս դաստիարակության արդյունավետությունը:
Այս խնդրի ուսումնասիրության արդյունքը դարձավ բազմամշակութային դաստիարակության տեսական մոդելը արժեբանական մոտեցման հիման վրա, ինչը կնպաստի մանկավարժական մասնագիտությամբ ուսանողների բազմամշակութային դաստիարակության խնդիրների արդյունավետ լուծմանը համաշխարհայնացման համատեքստում, արժեքային վարքագծի ձևավորմանը բազմազան մշակույթների համատեքստում՝ ապագա ուսուցիչների արժեհամակարգի հիման վրա:
Ներկայացված աշխատանքը սույն խնդրի վերաբերյալ ուսումնասիրության տեսական մասն է, որը ենթադրում է մոդելի հետագա փորձարարական ապրոբացիա, դրա հետագա կատարելագործում, մանկավարժական մասնագիտությամբ ուսանողների բազմամշակութային դաստիարակության մոտավոր աշխատանքային պլանի մշակում, ուսումնասիրվող խնդրի վերաբերյալ սեմինարների անցկացում ՇՊՀ մանկավարժության ամբիոնի դասախոսների հետ։
References
Гукаленко О.В. Поликультурное образование: Теория и практика: монография. Ростов н/Д: РГПУ, 2003 - 510 с.
Джуринский А.Н. Педагогика межнационального общения: Поликультурное воспитание в России и за рубежом -М., ТЦ. Сфера. 2007 - 224 с.
Колесникова И.А. Педагогические цивилизации и их парадигмы // Педагогика. 1995. N 6.
Кукушин В.С. Общие основы педагогики: учебное пособие для студентов педагогических вузов. Серия- «Педагогическое образование» - Ростов н/Д. Издательский центр «МарТ». 2002 - 224 с.
Педагогическая аксиология / Р.А. Мардоян – Гюмри, Эльдорадо. 2012 - 305 с.
Поликультурное образование: учебник для бакалавров / О.В. Хухлаева, Э.Р. Хакимов, О.Е. Хухлаев – М., Изд. Юрайт, 2015 - 283 с.
Самойлова М.В. Педагогическое проектирование: учебное пособие /М.В. Самойлова- Симферополь: КИПУ, 2019- 124 с.
Сластенин В.А. и др. Педагогика: учеб. пособие для студ. выш. пед. учеб. заведений / В.А. Сластенин, И.Ф. Исаев, Е.Н. Шиянов. Под. ред. В.А. Сластенина. 2-е изд. Стереотип. М., Изд. центр. «Академия», 2003 - 576 с.
Солдатова Г.У. Жить в мире с собой и другими: Тренинг толерантности для подростков / Г.У. Солдатова, Л.А. Шайгерова, О.Д. Шарова.- М.: Генезис, 2000- 110 с.
Этносоциология: учебное пособие для вузов / под ред. Ю.В. Арутюнян, Л.М. Дробижева, А.А. Сусоколова. – М.: Аспект Пресс, 1999- 272 с.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2023 Ruzanna Mardoyan
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
